Như đã biết, chỉ còn khoàng vài ngày nữa là đến Tết Kỷ Hợi 2019 rồi. Đây cũng chính là khoảng thời gian để mọi người trong gia đình đoàn tụ sau một năm vất vả làm việc. Do đó mâm cỗ những ngày Tết cũng cần phải được chuẩn bị vô cùng thịnh soạn, đầy đủ. Không chỉ thể hiện cho sự no ấm, hạnh phúc mà còn mong ước có một năm mới đầy đủ và phát đạt.
Trong bài viết này , xin trình bầy một vài món ăn ngày Tết cổ truyền của người Việt Nam tại ba miền Bắc – Trung – Nam mà Lành vòng vo tam quốc sưu tầm được để các bạn cùng tham khảo.
Ở nước ta, mỗi vùng miền lại có một mâm cỗ ngày Tết mang nét đặc biệt khác nhau. Chính vì vậy đã tạo nên một nét văn hóa ẩm thực ngày Tết phong phú và đa dạng chỉ có tại Việt Nam.
- Các món ăn ngày Tết miền Bắc: trong văn hóa ẩm thực của người Hà Nội xưa vẫn luôn ưa chuộng về mặt hình thức nên mâm cơm ngày Tết cần phải được chuẩn bị rất công phu và đẹp mắt. Một mâm cỗ lớn thì nhất định có 6 bát 6 đĩa hoặc 8 bát 8 đĩa để tượng trưng cho phát lộc, phát tài. Trải qua các thời kì khác nhau nhưng mâm cỗ Tết ở miền Bắc vẫn giữ bản chất đúng nét cổ truyền của dân tộc Việt Nam.
1. Bánh Chưng: bánh chưng là món đã có lịch sử lâu đời trong văn hóa ẩm thực Việt Nam. Do đó trong mâm cỗ ngày Tết của người miền bắc sẽ không thể thiếu món ăn này. Bánh tượng trưng cho mặt đất, được dùng để thể hiện lòng biết ơn của hoàng tử Lang Liêu với Vua Hùng đời thứ 16 và đất trời.
Sự kết hợp hài hòa giữa gạo nếp dẻo, đậu ngọt bùi, tiêu cay nhẹ và thịt mỡ béo ngậy đã tạo nên một hương vị ngày Tết không thể lẫn vào đâu được, một thứ bánh ngon tròn vị. Cái khung cảnh ngồi đợi nồi bánh chưng chín đã đi vào tiềm thức của người dân miền Bắc mỗi khi Tết đến. Không chỉ được bày trong các mâm cỗ cổ truyền của người miền Bắc mà món ăn này còn được dùng để làm quà tặng cho người tân hay bạn bè đều được.
2. Xôi gấc: theo quan niệm của người xưa cho biết thì màu đỏ là màu của may mắn, màu của hạnh phúc lứa đôi. Vì vậy mà trong những ngày rằm, ngày lễ, đặc biệt là ngày Tết thì nhất định phải có 1 đĩa xôi gấc.
Xôi gấc được nấu từ gạo nếp ngon và được trộn với gấc tươi rồi cho vào nồi hấp. Sau khi được đun chín thì xôi sẽ có màu đỏ tươi rất đẹp và hấp dẫn. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được vị dẻo của gạo nếp, vị béo của nước cốt dừa và vị ngọt của đường.
3. Dưa hành: trong mâm cơm ngày Tết của người Việt có rất nhiều món ngon, từ cao lương mĩ vị cho đến những món vô cùng giản dị, dân dã. Và một trong những món dân dã nhưng lại có vị trí đặc biệt trong mâm cỗ cổ truyền của người miền Bắc đó chính là món hành muối chua, hay còn gọi là dưa hành.
Với vị chua chua cay nhẹ và được dùng để ăn kèm cùng với bánh chưng hay thịt đông vô cùng ngon. Đây chính là món chống ngán hữu hiệu nhất trong ngày tết mà các bạn cần biết. Cho dù cuộc sống luôn thay đổi nhưng chắc chắn rằng một điều rằng, Việt Nam còn Tết thì sẽ còn bánh chưng và dưa hành sẽ là món ăn đồng hành cùng những ngày Tết của dân tộc.
4. Giò: với vị trí trung tâm của mâm cỗ ngày Tết nên giò dường như là một trong những món ăn chắc chắn phải có. Có ý nghĩa là “trong ấm ngoài êm, phúc lộc đầy nhà”, một phần không thể thiếu của ẩm thực Việt.
Món ăn ngon này được làm từ thịt heo, giã nhuyễn trong cối đá và gói bằng lá chuối rồi luộc chín. Những miếng giò trắng mịn, giòn dai, thơm ngon không chỉ là món ăn ngon mà có thể dành tặng cho những thành viên trong gia đình mình.
Có mẹo vặt cho món giò thủ đây, thay vì dùng mũi heo trong các thứ kết tụ cho giò thủ nhưng mũi heo mỡ dữ lắm, thì các bạn thử dùng chân trước của heo, lọc xưởng ra mà chỉ dùng thịt thôi, ngon và ít béo hơn nhiều… Nếu ngon thì đừng quên chia cho Lành ít miếng giò thủ nha… 😊
5. Thịt gà luộc: trong mọi mâm cỗ từ đám cưới, đám hỏi, mừng thọ, tân gia thì không thể không có món thịt gà luộc. Và trong những ngày tết thì cũng không phải là ngoại lệ. Một món ăn đơn giản nhưng lại không thể thiếu được trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Bắc. Vị ngọt thơm của miếng thịt gà ăn kèm với lá chanh, chấm muối chanh ớt sẽ tạo nên một hương vị riêng rất khó quên.
6. Nem rán: Bên ngoài màu vàng óng, bên trong thì chứa đầy thịt, mộc nhĩ và giá, nem rán là món ăn độc đáo và hấp dẫn không thể thiếu được trong những ngày Tết của người miền Bắc. Món ăn này được rất nhiều người ưa thích còn được coi là “quốc hồn quốc túy” của người Việt.
7. Thịt nấu đông: hay gọi là thịt đông, Mâm cơm ngày Tết miền Bắc có lẽ là không thể thiếu món thịt đông. Và cũng hiếm thấy món ăn nào đặc biệt như thịt đông. Món ăn rõ ràng là “lạnh”, vậy mà chỉ xuất hiện trong mùa Đông, mà dường như cũng chỉ hợp với những ngày rét mướt. Thử tưởng tượng trong một buổi tối mưa phùn gió bấc, ngồi trong nhà quây quần với bát cơm trắng nóng hổi, đĩa dưa giá giòn chua ngọt vừa ăn với một bát thịt đông thơm phức. Miếng thịt mềm dừ, thơm mùi tiêu, mùi nấm, quyện với nước đông trong veo, man mát đầu lưỡi. Còn gì bằng nhỉ?
Món thịt nấu đông có thể dùng thịt gà hay thịt theo cũng ngon tùy khẩu vị và cảm hứng của… đầu bếp. Hình như thịt nấu đông là ăn với cải ngâm chua và chấm nước mắm sống có thêm trái ớt hiểm phải không?
- Các món ăn ngày Tết miền Trung: tại miền Bắc người dân đón xuân bằng cành hoa đào, bánh chưng xanh, thịt mỡ, dưa hành. Còn ở miền Trung cũng náo nức đón xuân với cành mai vàng, bánh tét, thịt giấm, nem chua,…
1. Bánh tét: bánh tét có ý nghĩa là sự hội tụ của đất và trời, một trong những món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Trung. Nếu miền Bắc có bánh chưng được gói bằng lá dong thì bánh tét miền Trung gói bằng lá chuối.
Mặc dù giống nhau về nguyên liệu nhưng bánh tét được gói lại thành từng đòn hình trụ. Nhờ sự đơn giản của bánh mà người ăn có thể cảm nhận rõ rệt vị ngon của từng nguyên liệu bên trong, vô cùng ngon và hấp dẫn.
2. Nem chua: Nếu có dịp tới chơi Tết tại miền Trung thì sẽ bạn sẽ được người dân ở đây đãi bạn vài nhâm nhi với vài chung rượu và “mồi” là những chiếc nem nướng. Món ăn đặc sản này được làm từ thịt heo, sau khi đã được tẩm ướp gia vị, thịt được gói lại trong lá ổi, lá chùm ruột để trong vài ngày có vị chua thanh, giòn giòn, cay cay.
Nem chua miền Trung thường mịn màng, hương vị dịu nhẹ và được ăn kèm tép tỏi để cho tăng hương vị.
3. Dưa món: nếu như miền Bắc trong ngày Tết có dưa hành thì miền Trung lại có dưa món. Được kết hợp từ nhiều nguyên liệu khác nhau như củ cải, cà rốt, dưa leo, đu đủ, củ kiệu,… đã tạo nên món ăn ngon không thể cưỡng nổi.
Mặc dù nghe qua có vẻ đơn giản nhưng để có thể làm được dưa món đầy sắc và vị thì tốn không ít thời gian và sự tỉ mỉ. Lát bánh tét dẻo mềm ăn kèm cùng với dưa món giòn giòn, chua chua đem đến cho người ăn cảm giác lạ miệng rất khó quên, một hương vị rất riêng trong những ngày Tết.
4. Tôm chua: Một món ăn nữa không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Trung đó chính là tôm chua, đặc sản của Huế.
Vị ngọt bùi của tôm, béo ngậy của thịt, vị cay và thơm của riềng, tỏi ớt, vị chua của khế, chát của vả, hương của các loại rau thơm,… Tất cả tạo nên một “bản hòa tấu hương vị” hấp dẫn khiến bất kỳ ai đã ăn qua một lần sẽ (dám) thèm hoài.
5. Chả bò: Trong bàn tiệc thiết đãi khách trong những ngày đầu xuân của người miền Trung thường có khoanh chả bò màu đỏ hồng. Với đủ vị mặn, ngọt, giòn, dai, cay quyện với mùi thơm nồng đặc trưng của tiêu đen đã khiến cho món này không thể thiếu trong các dịp lễ Tết.
6. Thịt heo ngâm mắm: mỗi dịp Tết đến Xuân về thì món thịt ngâm mắm là cách muối thịt phổ biến nhất ở nhiều tỉnh miền Trung. Nguyên liệu có thể là thịt heo hoặc thịt bò đều được, sơ chế xong được ngâm vào nước mắm đường đã pha nấu theo một tỉ lệ nhất định. Món thịt này ăn có vị mặn, ngọt và thường ăn kèm với dưa món, củ kiệu chua ngọt và rau sống, rau thơm.
- Các món ăn ngày Tết miền Nam: Nam Bộ là vùng có nền kinh tế phát triển và đa văn hóa, chính vì vậy mà nền ẩm thực ở đây có sự du nhập, pha trộn từ nhiều nơi.
1. Thịt kho nước dừa: Trong vô số các món ăn ngon tại Sài Gòn thì món ăn Tết truyền thống nổi tiếng nhất đối với người dân miền Nam có lẽ chính là thịt kho nước dừa. Hay còn gọi với cái tên khác là thịt kho riệu, thịt kho hột vịt. Những ngày giáp Tết, bên cạnh công việc nấu bánh tét r thì các hộ gia đình nam bộ còn hay chuẩn bị một nồi thị kho nước dừa to để ăn vào những ngày này. Thịt kho hột vịt trông rất hấp dẫn, dễ ăn và rất ngon miệng. Nếu bạn muốn thưởng thức món này mà không cảm thấy ngấy thì bạn có thể ăn món này thường ăn kèm dưa giá.
Các bạn có bao giờ thử làm món thịt “heo quay” kho nước đừa xiêm chưa? Mà nếu có làm món này thì nhớ mua miếng heo qua vùng vai thì mớn ngon, nhưng khi kho thịt thì nhớ lấy miếng da giòn ra ngoài nha, và ăn chơi cho vui khi đang kho thịt hay là để vào cho đẹp khi trang trí dĩa thịt heo quay kho trước khi mang lên bàn ăn. Một chút mẹo vặt là khi dùng nước dừa xiên để kho thì nhớ nạo lấy “miếng cái” dừa bỏ vào nồi kho chung.
Thịt heo quay kho nước dừa xiêm ngoài khi ăn với cơm trắng thì “mốt” mới là cuộn bánh tráng heo quay với bún, dưa giá rồi chấm với nước thịt kho … dầu tí ớt hioe63m cho the the cái lưỡi nha… Món này sẽ làm Tết nay nay… them hoài đó…
2. Củ kiệu tôm khô: Điều đặc biệt ở miền Nam khác hoàn toàn với miền Trung đó chính là củ kiệu không ăn cùng với bánh tét, mà thường ăn kèm tôm khô thành một món riêng. Củ kiệu được ngâm chua ngọt, khi ăn kèm tôm khô thì rắc thêm miếng đường cát sẽ khiến cho món ăn có đủ vị giòn, dai, hăng, mặn, ngọt để cánh mày râu nhâm nhi ngon lành thú vị.
3. Bánh tét: Trong khi bánh tét ở miền Trung được làm một cách khá là giản dị thì ở miền Nam đã được “cải tiến” một cách rõ rệt. Bởi vì bánh ở đây có hai loại đó chính là bánh tét nhân mặn và nhân ngọt. Với nhân mặn thì ngoài nguyên liệu là đậu và thịt mỡ truyền thống, nhiều nhà còn cho thêm cả trứng muối, lạp xưởng để thêm nhiều khẩu vị khác nhau.
Bánh tét miền Tây dòm rất dễ th2m, gói chắc tay, mơn mởn và rất đẹp. Một trong số những địa phương nổi tiếng với món bánh tét thập cẩm không chỉ ngon miệng mà còn đẹp nữa là Trà Vinh với Bánh tét Trà Cuôn.
4. Canh khổ qua nhồi thịt: Với mỗi gia đình miền Nam thì món canh khổ qua nhồi thịt là một món ăn thường ngày quen thuộc. Và nó cũng được sử dụng trong những ngày Tết với ý nghĩa đẩy lùi những khó khăn đi qua. Không những thế, đây cũng là món ăn bổ dưỡng giải nhiệt cơ thể trong những ngày Tết.
5. Dưa giá: Với đặc tính mát, vị giòn ngon nên món dưa giá được rất nhiều người lựa chọn để giải nhiệt trong những ngày Tết. Dưa giá ăn cùng với cơm, cuốn bánh tráng, tuy nhiên thích hợp nhất vẫn là ăn kèm thịt kho hột vịt vì tác dụng giải ngấy rất hiệu nghiệm trong ngày Tết. Thành phần chủ yếu tạo nên món dưa giá bao gồm giá, hẹ, cà rốt, rất bổ dưỡng cho cơ thể.
6. Lạp xưởng: một trong những món phổ biến ở miền Nam mà bất kì ai cũng biết đến đó là món lạp xưởng. Cứ mỗi khi Tết đến, nhu cầu tìm mua lạp xưởng không thể thiếu trong mâm cơm người dân miền Nam. Với rất nhiều loại lạp xưởng từ tươi, khô, nạc, gan, tôm, cá… bửa nay còn có lạp xưởng thịt vịt nữa.
Lạp xưởng có thể chế biến bằng nhiều cách như luộc, chiên, nướng trước khi ăn. Một trong những cách mà được nhiều người ưa chuộng là chiên bằng nước (không dùng dầu), vừa ngon mà còn an toàn cho sức khỏe.
Hôm nay, Lành thấy có máy chiên bằng gió (air fryer) đó, các bạn có thử chiên lạp xưởng bằng cái máy công nghệ mới này chưa?
7. Tai heo ngâm chua ngọt: một trong những món nhâm nhi ngày Tết của miền Nam đó, các bạn có ai thử chưa vậy? Thông thường, nhiều gia đình hay làm món tai heo ngâm dấm vào dịp Tết. Tuy nhiên giờ đây, bạn có thể thực hiện món ăn ngon dễ làm này để đổi vị cho bữa cơm hàng ngày (sang quá ta). Cách làm tai heo ngâm dấm khá đơn giản, món ăn sau khi hoàn thành sẽ có vị chua chua, ngọt ngọt, miếng tai heo khi ăn có vị đậm, dai giòn sần sật.
Những ngày cảm thấy chán cơm, bạn có thể làm ngay món tai heo ngâm này để đãi cả nhà. Vừa dễ ăn vừa kích thích vị giác lắm đấy. Mách nhỏ cho chị em, đây cũng là món nhậu khoái khẩu của các đấng mày râu. Vì vậy, để ''nịnh chồng'' khéo léo, bạn hãy làm ngay món tai heo ngâm chua ngọt này, cùng một vài món ngon như: chân gà ngâm tỏi ớt hoặc nem chua Lai Vung hay Cái Răng để đãi …