Lời BBT: Nhà văn Nguyễn Quang, tên thật là Nguyễn Quang Hồng Nhân, đã đến được bến bờ tự do và sau đây xin giới thiệu bài viết trên vùng đất Âu châu, nơi tác giả đặt bước chân đầu tiên xuống Đức Quốc.
Viết
từ Đức quốc
Nguyễn Quang
Chuyến xe buýt từ Munich đến Augsburg, ngoài những dấu tích lịch sử của các thành phố với những vĩ nhân làm thay đổi thế giới như Hegel, Einstein, Luther…tôi để ý nhất là trên những cánh đồng không có bóng dáng người nông dân lam lũ như trên đất nước tôi. Đặc biệt những ngôi làng nhỏ cũng không có kẻ lang thang. Tôi được biết trong giờ làm việc, nếu có em bé nào ở tuổi đi học còn quanh quẩn ngoài đường sẽ bị phạt.
Trong các thành phố đều có lối dành riêng cho người đi bộ và đi xe đạp. Phương tiện giao thông thật tuyệt vời, như thành phố cổ Augsburg với hơn hai trăm ngàn dân nhưng cứ năm phút là có xe tàu điện, đến xe buýt, đưa đón du khách với giá thành rất thấp. Cả hệ thống xe lửa đến tàu cao tốc nối liền đến các thành phố lớn cùng 19 nước trong Cộng Đồng chung Âu châu.
Trên những con đường xa lộ rộng mênh mông với nhiều làn xe, song yếu tố môi trường như xuyên suốt trong công việc điều hành đất nước, rừng thoai thoải thẳng tắp hai bên như thông, dương xỉ, những loại cây gỗ quí lâu năm được chăm sóc một cách cẩn thận. Đặc biệt những tường cao không phải là bức tường Bá Linh, nhưng là bờ thành hai bên đường để bảo vệ rừng. Tôi gọi các nơi tôi đi qua có nền văn minh “ngăn chận, bảo vệ”, nghĩa là nhằm chữa trị và cứu vớt môi trường chứ không phá rừng, triệt hạ rừng vô tội vạ của những quan tham trên đất nước tôi. Ở đây bạn muốn đốn hạ một cây nào đó dù bạn đã từng trồng cũng phải xin phép, cho dù trong thành phố hay tận rừng sâu.
“Cuộc đời là một sự chuyển tiếp và suy tàn” như tư tưởng của Nietzche. Nhưng nơi đây có sự suy tàn để tạo nên sự hình thành mới cho sự phát triển, còn trên quê hương Việt Nam từ ngày có bóng cộng sản với quy luật “phủ định của phủ định”, đã đưa dân tộc đến bờ vực thẳm tận căn. Có một điều kỳ lạ khi tôi đi qua thành phố sinh ra Karl Marx, ông tổ cộng sản nhưng không ai còn nhắc đến Mác, trong khi trên quê hương tôi chỗ nào long trọng nhất đều có bàn thờ về ông. Cũng không ai nhắc đến Hitler vì mọi người “cảm thấy đó là tội lỗi”. Trong khi tại Việt Nam như một phong trào giới trẻ tôn sùng Hitler và xem ông ta như biểu tượng trỗi dậy cho một dân tộc. Song trong tôi với mối ưu tư từ thẩm sâu ý hướng của thanh niên thiếu nữ Việt Nam là muốn có một cái gì mới, một sự thay đổi mạnh mẽ và thực tế đó là muốn tiêu diệt độc tài cần phải có nhất tâm quyết liệt hơn trong khi mọi người đang cầu xin “Lạy Trời cho thuận gió nồm…” cho đất nước con có được những Moise dẫn đường.
Tôi mới đi qua một phần bề mặt của nước Đức, không có cảnh sát giao thông ẩn núp, rình rập hai bên đường để hối lộ, tài xế đều biết tự kiềm chế vì luật là để phục vụ chính mình, tôi không thấy ai bắn tốc độ cũng như ai là nạn nhân. Phía Đông tại Berlin có cả chợ Đồng Xuân của người Việt. Nửa phía Tây sâu đậm đức tin Công giáo, ngày Chủ Nhật là ngày của Chúa, nên phố xá, siêu thị đều đóng cửa, có nơi nghỉ từ ngày Thứ Bảy.
Nhưng ngày Chúa Nhật, có lẽ sau một tuần làm việc vất vả giới trẻ đang say ngủ nên không có mấy bạn trẻ dự lễ trong nhà thờ, rất ít người đi lễ ngoại trừ những người già. Họ đang nhắm đến mục đích sau cùng của đời người về một tương lai bất tử trong một thế giới họ đã từng kinh qua đầy những cái dễ chết, thật vô thường.
Từ thành phố Augsburg nhớ về kinh thành Huế, nhà bảo tàng như ôn lại quá trình phát triển của một vùng trũng sình lầy, đến thời kỳ nông nghiệp qua các công cụ được rèn đúc để hỗ trợ nhà nông và ngày ngay thật thịnh vượng với mũi nhọn công nghệ thông tin, viết phần mềm, chế tạo các linh kiện hàng đầu trên thế giới.
Thành phố cũng mang đậm dấu ấn sự hình thành của Đạo Tin Lành, di tích về nơi Nhà cải cách Luther viết lại Kinh Thánh, gồm những bản văn, nơi hội họp và công bố… Chính nhờ sự kiện này, người dân Đức có bộ chữ viết thành văn hoàn thiện đến ngày nay.
Du khách sẽ được hướng dẫn thăm viếng nhiều ngôi thánh đường nguy nga với một khoảng cách rất gần có thể dạo bộ, mỗi thánh đường mang dấu ấn thiết kế lưu lại về một nền văn minh thuộc lối kiến trúc hoàn toàn Trung cổ, Phục Hưng, cận hiện đại… khác nhau. Và đặc biệt những nơi này đều có mộ các Thánh đã sống, đã tử đạo, đã thật sự cống hiến cho cư dân thành phố này. Tất cả xây dựng nên một nền tảng tinh thần của thành phố: Kính Chúa, yêu người và phục vụ con người bằng chính mạng sống của mình, đó chính là giá trị vĩnh hằng của Thành phố.
Mọi người sẽ rời thành phố cổ nhưng rất hiện đại về tư duy với Tòa Thị chính cổ xây từ năm 1600 và nay vẫn còn với sảnh đường dát toàn vàng khắc ghi những câu thời danh của các Linh mục, Giám mục, các Thánh lưu truyền.
Nhưng du khách sẽ kinh ngạc khi quan sát các thành phố của Đức, đó là khả năng tổ chức trật tự ngăn nắp. Nói cách khác, đó là óc khoa học của các nhà hành chánh, quản trị…đến người dân, như hình ảnh ở đâu cũng có thùng rác và người dân còn ý thức phân loại các thứ phế thải từ ngay trong mỗi gia đình đến đường phố, đó là rác thuần túy giấy hay rác có kim loại, rác sinh học…
Trở lại với Cung đình Huế, nếu có dịp thăm quan một vòng, du khách sẽ chứng kiến việc vứt rác bừa bãi trên khắp các nẻo đường hoàng cung. Và chắc chắn chúng ta sẽ tự hỏi văn hóa là nếp sống, nếp nghĩ…vậy người Việt có óc khoa học hay không?
Người Việt chúng ta luôn tô hồng cái bề dày của quá khứ lịch sử, nhưng liệu những tiềm năng đó có cho phép chúng ta tin rằng toàn dân tộc có thể vươn lên trong thời gian rất ngắn, hay mãi mãi những nghệ thuật dụng binh kiểu du kích, sẽ tạo nên con người tản mạc, nhỏ nhặt, ghen ghét, hận thù… cùng cách sống của người Việt mà lịch sử chỉ để ghi lại những cuộc đánh nhau. Để rồi kết quả, dù là công cụ hay vay mượn, chiến tranh có thể mang lại những gì văn minh nhất nhưng chiến tranh sẽ lấy đi tất cả những thứ gọi là văn minh.
Một nông dân Việt Nam ở tận vùng xa xôi hẻo lánh có đầu óc bảo thủ cố chấp, thật sự cũng không khác với một lãnh tụ cộng sản Hà Nội, tuy rằng bối cảnh, không gian và thời gian khác nhau nhưng sự thể hiện cái bản chất là giống nhau.
Tình trạng bế tắc mọi mặt: chính trị, kinh tế, giáo dục, xã hội… của Việt Nam hiện nay giống như một vòng xích sắt quấn chặt lấy vận mệnh dân tộc. Để thoát ra được khỏi tình trạng này, chúng ta cần phải đột phá khâu xích nào trước hết? Đó chính là con đường dân chủ để người dân có thể trực tiếp bầu chọn những công dân gương mẫu, xứng đáng nhất tại mỗi địa phương đến trung ương. Chế độ độc tài cộng sản đã tước đoạt mất của nhân dân quyền cơ bản trọng đại này.
Trong khi đó, chính quyền của các nước văn minh xem đây như điều kiện tối ưu hàng đầu để phát triển.
Trên cả hai bình diện nền tảng để phát triển, khoa học và đạo đức, kể từ ngày chủ nghĩa cộng sản thâm nhập vào đây, đã dẫn đưa cả một dân tộc đến vực thẳm của thứ ngụy khoa học và đạo đức giả.
Niềm tự hào của người Đức là thích giúp đỡ người khác, nhất là sự đúng giờ, nói lên năng lực của bạn trong công việc.
Chúng tôi có may mắn đặt chân xuống phi trường Frankfurt, khi lần đầu tiên đến nước Đức, một trung tâm thương mại, tài chánh với dân số chưa đến 800 ngàn dân cư, nhưng có bề dày 800 năm lịch sử tổ chức các hội chợ thương mại, và hiện nay là trung tâm địa lý của Liên hiệp Âu châu.Địa điểm chính tổ chức các hội chợ là Messe Frankfurt nằm ở ngay trung tâm với không gian triển lãm rộng 578.000 mét vuông và một Trung tâm Hội nghị.
.
Ngoài ra Frankfurt còn là nơi đặt trụ sở của Cơ quan Bảo hiểm và Cơ quan Hưu bổng Âu châu cũng như Trung tâm Trọng tài Quốc tế, cùng sự hiện diện của các công ty như DBV-Winterthur, ARAG, AMB Generali và R+V Versicherung cũng đặt trụ sở tại đây.
Nhưng Frankfurt không chỉ có chứng khoán, cổ phiếu và tiền tệ, chính nơi đây là trung tâm đầu não của hệ thống công nghệ sinh học, dược phẩm tự động công nghiệp trong một khu vực có 5, 52 triệu dân năng động.
Phần lớn hành khách đến Frankfurt rồi đổ ra đến các khu vực thuộc Liên hiệp Âu châu vì nơi đây có hệ thống tàu hỏa Deutsche Bahn với hơn 170 chuyến tàu cao tốc mỗi ngày đến mọi miền của châu Âu.
Một phi trường tấp nập nhất thế giới, thuận lợi trong giao thương gồm cả những chuyến bay đến Hàn quốc, Thượng Hải, sân bay cách trung tâm thành phố 13 km. Nếu các bạn có dịp vào Google Maps và xem bản đồ phi trường gồm hai sân ga số 1 và 2, rồi đường dẫn đến nơi đổ taxi, cũng như bên dưới tầng hầm dẫn đến đến các ga tàu điện S-bahn thật tiện lợi nhưng nếu bạn không có người hướng dẫn, hay đã nghiên cứu trước, sẽ rất dễ lạc lối ở một nơi quá hiện đại, khi chúng ta rời khỏi máy bay vào nhà nhà ga như đang hành trình đến một thế giới khác.
Trong một thành phố cực kỳ văn minh, nhưng các bạn cũng phải có tiền mặt, kể cả tiền xu vì với các dịch vụ như taxi, xe buýt, mua cà phê hay thức ăn nhanh, nhất là ở các máy bán hàng tự động.
Tất nhiên các thẻ tín dụng Mastercard và VISA được chấp nhận rộng rãi, và nhiều cửa hàng cũng chấp nhận thẻ American Express. Nhưng nếu các chi phí dưới 20 âu kim, bạn phải để ý thường phải thanh toán bằng tiền mặt.
Nét đặc trưng của văn hóa Đức là chào hỏi, dù chưa quen nhưng gặp nhau bất cứ nơi đâu mọi người đều nói lời chào nhau, họ coi trọng sự trung thực, thẳng thắn, nhưng mọi người đều biết giới hạn trong sự kiềm chế vì thân mật quá sẽ bị xem là suồng sã.
Khác với quê hương tôi, Việt Nam, khách sạn, nhà trọ, nhà nghỉ rất được ưa chuộng với nhiều người, thậm chí cho thuê tính tiền theo giờ. Người Đức ít thích ở khách sạn, ngoại trừ những du khách nhỡ đường. Ngay tại trung tâm Frankfurt có khách sạn bốn sao Manhattan với các dịch vụ văn phòng và quán bar phục vụ ngày đêm.
Bạn cũng có thể lên tầng thứ 53 của tòa nhà Main Tower để ngắm toàn cảnh thành phố Franfurt từ ban mai đến chiều về của một thành phố không ngơi nghỉ. Và bạn hãy thưởng thức một ly rượu vang trắng, đặc sản của Đức như bạn đã đồng hành bằng chính sức cần lao với người dân Đức.
Bên cạnh rượu vang trắng đỏ, có lẽ du khách vẫn thích các loại thịt như xúc xích bò hấp, chân giò heo và thịt sườn heo miếng to.
Nhà báo tàng, đó là đặc trưng của nền văn hóa Đức, từ một thành phố nhỏ xa xôi tôi cũng thấy có nhà bảo tàng cơ khí gồm nông cơ với những dụng cụ nông nghiệp thô sơ đến hiện đại trong công cuộc chinh phục thiên nhiên của con người. Ở nước tôi cũng đầy dẫy các nhà bảo tàng nhưng là để giết nhau và cổ xúy việc giết người.
Và nơi đây để tìm hiểu về một trong những nền mỹ thuật châu Âu đẹp nhất với lịch sử 700 năm, hãy đến Bảo tàng Staedel. Vừa kỷ niệm 200 năm thành lập vào năm nay, bảo tàng trưng bày các tác phẩm thuộc trường phái cổ điển của Vermeer, Rembrandt và Botticelli, các tác phẩn hiện đại của Degas, Monet và Picasso, và các bức tranh đương đại của Francis Bacon, Gerhard Richter và Yves Klein,
Từ một thành phố cổ nhưng tư duy hiện đại đến thành phố văn minh nhất nhì hành tinh, chúng ta không khỏi đặt lại vấn đề phát triển cho dân tộc mình. Đó có phải là sự tản mạc, phân tán, chụp giựt nhằm thu lợi cá nhân nhỏ nhặt thiếu sự đồng bộ thuộc phạm vi chiến lược nhắm đến toàn vùng hay cả quốc gia.
Kết luận: chỉ có phương cách duy nhất để phát triển cho Việt Nam hôm nay là toàn dân xuống đường bất bạo động để xây dựng một chế độ mới văn minh: Dân chủ, Tự do và Nhân quyền được tôn trọng. Và trước tiên chúng ta phải phá tan những cái không tôn trọng để được tôn trọng.
Nguyễn Quang
.
