Nhiều Linh mục khiêm tốn quanh tôi.
Nguyễn Quang
Thánh – theo định nghĩa là nửa Ông Trời – demi Dieu, vậy các nửa ông trời này đã ngang dọc như thế nào vì theo dân gian Việt Nam có các từ: Ông trời con! Đừng có làm trời quá vậy!
Tôi cũng được truyền miệng từ người thân, vào thời bắt đạo, tổ tiên trong dòng họ nhà nhiều người bị xô xuống giếng, bị chôn sống vì không ai chịu bước qua Thập Tự giá. Cuộc sống của Họ là những con người dân dã lam lũ bình thường, có gia đình vợ con học hành không nhiều, cũng thuộc lòng được ít Tứ Thư, Ngũ Kinh cùng các bổn kinh hằng ngày, song cuộc sống rất tuân giữ Mười Điều Răn như không làm chứng dối, chớ mê dâm dục, đừng tham của người…
Nhân khi đất nước bị vô thần thống trị xem tôn giáo như thuốc phiện, tôi chẳng may bị vào tù cùng nhiều người khác, trong đó có các tín hữu thuộc nhiều tôn giáo khác nhau, Tu sĩ, Linh mục và đây quả là dịp để thể nghiệm đức tin, đức mến cùng làm nhân chứng cho thời mình đang sống. Tôi may mắn còn sống sót và đi vào cách thứ hai theo dòng chảy của thời gian trong quan sát hữu thể thể hiện tính thể trước bạo quyền.
Nhiều người chứng kiến Linh mục Nguyễn Luân không bao giờ chịu khuất phục, luôn kêu gọi thực thi nhân quyền, Người đã bị giam giữ những nơi tồi tệ nhất và cuối cùng đến cái chết khi tuổi ngoài bốn mươi. Cuộc sống Người bình dị, thanh bạch khó nghèo và cả các quan hệ với phụ nữ, trong tù thường không giấu giếm gì nhau được nhiều, Ông là người tận hiến thật sự.
Và không biết Vị này có là chân phước, Ông đã bị đánh hộc máu đến chết vì tội giữ bánh Thánh, trong tù mà còn giữ những bánh lễ. Linh mục Nguyễn Quang Minh vụ nhà thờ Vinh Sơn, Sài Gòn đã bị đánh chết, ngoài sáu mươi, chiếc quan tài của Ngài lắc lư trên cổ xe bò rời khỏi trại giam ra nghĩa trang, một con người hết mực có lòng bác ái với anh em tù, đơn sơ thanh bạch, không ai thấy Ngài nói chuyện chính trị gì cả dù bị cộng sản kết tội phản động, ngoài sống Phúc âm thể hiện ngay trong đời thường.
Một Linh mục khác Nguyễn Phong, tuổi cao nhưng không bao giờ xin cán bộ Việt cộng một cái gì trong lúc đau ốm. Không xin nghỉ lấy một ngày cho đến khi nước vàng trào ra khỏi miệng mà chết vì chứng sưng phổi do phải ngâm mình dưới đầm ruộng lâu ngày. Song Ngài được cái phúc không phải chôn cạn như các tù nhân trốn trại sau khi bị bắn chết thường chôn hời hợt để mùi hôi thối bốc lên có khi cả tháng, ngõ hầu mỗi khi các tù nhân trên đường ra hiện trường lao động ngửi thấy mùi hôi thối đến tởm, rợn cả người mà làm gương. Sinh hoạt của Linh mục Phong thật giản dị, hằng ngày Ông ăn bánh xe lăng – làm từ bột khoai mì, như bao tù nhân khác dù Toà Giám Mục có cho người thăm viếng thường xuyên.
Ân nhân của người Bắc di cư vào Nam sau Hiệp định Genève 1954, Linh mục Nguyễn Huy Chương, dù thăm nuôi đầy đủ từ gia đình, song vật chất hầu như chia sẻ gần hết cho bạn tù. Ngài đã bị giam đến chết vì cùng các bạn tù khác đứng ra thành lập Hội Ái Hữu cựu tù nhân chính trị Xuân Phước để chuẩn bị giúp đỡ anh em khi ra khỏi các nhà giam cộng sản.
Quý Linh mục Tước, Đệ, Ngà, Thành, Thạnh, Thoại… tuyên úy bị tập trung dài hạn, không biết bây giờ các Ngài còn sống hay đã chết, nhưng cuộc sống thanh bần, luôn cứu giúp người một cách kín đáo trong những điều kiện thật khắc nghiệt như trại Thung Lũng Tử Thần hay trạo Cổn Sơn với tên cai tù Bảy Đầu Rìu giết tù như choé
Linh mục Nguyễn Viết Linh hãy còn sống, đúng là Ông này và Ông Trần Văn Nguyện như hai Vị Thánh sống trong tù. Ông Linh không có thăm nuôi, một Linh mục mà vào tù không có thăm nuôi cũng lạ, có chăng mỗi năm một lần và rồi cũng mang chia hết cho anh em. Sinh hoạt hằng ngày đơn sơ kín đáo khiến nhiều tù nhân hay đùa nếu cho Ông thăm nuôi nhiều quà không biết có còn đức thanh bần như những anh em khác.
Đặc biệt Ông Nguyện, ngày ra khỏi trại đến đôi dép cũng cởi ra trao cho anh em tù còn ở lại và đi chân trần ra khỏi nhà giam. Ông thăm nuôi rất nhiều nhưng chia hết cho anh em, việc làm thật ngoạn mục rồi ăn bánh xe lịch sử, tức bánh bột khoai mì đen, nghe nói khi ra tù phải qua đến Mỹ cắt mấy đoạn ruột, những ngày tù cũng suýt chết vì bị bắt quả tang giữ bánh lễ nhưng sau khi rời nhà kỷ luật ông may mắn còn sống sót, kể ra việc thành Thánh cũng là cái duyên nếu Ông chết ngay trong tù qua vụ này biết đâu sau này không là ít ra được phong đến Chân Phước, song còn phải sống và còn nhiều con nhân sư đối mặt trước dòng đời… Nhiều người nói Ông nhân đức bởi vì Ông sống bên một ông ác cũng Linh mục thăm nuôi rất dữ dằn và chỉ làm bác ái với những món hời không còn dùng được nữa. Ông ác này hãy còn sống và sau khi ra tù lại được Giáo phận Phan Thiết giao cho việc đào tạo chủng sinh, ra tù đi xe đời mới bóng lộn, ôi quả thật là thiện tai, thiện tai cho các chủng sinh nay mai sẽ là linh mục được đào tạo trên hòn đá đỏ loại này.
Nhạc sĩ Huyền Linh, con người luôn tiết chế và điềm đạm, cuộc sống thanh đạm làm sao và hài hoà với mọi người, không ai biết buổi chiều cuối cùng nơi ngày phán xét sẽ như thế nào nhưng qua cách sống và niềm tin nơi vị Linh mục này như có nốt nhạc hân hoan trong ngày ấy. Ngài lao động khổ sai cật lực với bạn tù trên hiện trường và hầu như không có lời van xin khuất phục trước Satan. Hãy cầu nguyện và “vũ khí” duy nhất chúng ta có được đó là lời cầu nguyện với Ngôi Lời.
Linh mục Nguyễn Văn Chức, hai mươi năm tù nhưng luôn như con trẻ, nơi nào có bất công thời mình lên tiếng vậy, không thăm nuôi nếu có cũng là thăm ké vì từ ngoài xã hội đã bị Việt cộng rượt đuổi không cho an cư tại bất cứ nhà xứ nào cho đến ngày vào tù gọi là mất tích, có tin đồn vào lúc Ông đã bị Việt cộng róc xương da, chặt ra thành từng khúc như Linh mục Diệp ở miền Tây Nam Việt Nam. Luôn lạc quan cho dù là lạc quan tíu, chan hoà với mọi người.
Linh mục Nguyễn Văn Vàng, dù nhiều tham vọng nhưng cũng trên tinh thần nhân bản, không biết tên Ông là Vàng trùng với màu cờ Vàng – với Ông cờ Vàng luôn là lá cờ chính nghĩa, biểu tượng của nhân bản tiến bộ, tư do… Tôi cũng có dịp sống gần bên Ông, những lúc Linh mục được rời khỏi kiên giam ra bệnh xá, tôi vẫn hay trêu người: đi tu mà sao cái ấy tốt thế! Ngài vẫn luôn trong tươi cười dù cơ thân sau nhiều năm tháng nằm kiên giam chỉ còn như người Sô ma li sắp chết đói… “À có lúc mình nhận thư của quý bà, quý cô gởi đến hơn cả bao tải nhỏ, nhưng thân này đã chọn con đường tu hành. Ông bị kiên giam đến chết vì lý tưởng tự do.
Dòng Tên Việt Nam với Linh mục Lê Thanh Quế, ngay tại Thung Lũng Tử thần Ông đã đòi mang tất cả các Tổng bí thư cộng sản ra xét xử nhưng cũng khuyên mọi người trong kiềm chế, bao dung. Ông bạo bịnh tại trại Xuân Phước suýt chết và không lâu sau khi rời trại giam đã từ trần. Khi Ông về trú ngụ tại một nhà thờ Dòng Tên tại Tại Thủ Đức, Sài Gòn, các bạn tù có thường đến thăm Ông, nhưng “quái quỷ” các Linh mục ở đây đã canh giữ còn hơn công an khu vực, họ không muốn cho ai gặp vị Linh mục khả kính này dù trong bệnh hoạn. Linh mục Lê Thanh Quế, một học giả của Dòng Tên, chủ trương Đạo Nhập Thế đã chết trong sự vây kín của nhà Dòng với bao thương tiếc của anh em bạn hữu Ngài – những người chiến hữu vì nhân quyền.
Và giương cây gậy đập anh em có Linh mục Đinh Xuân Thụy, thuộc Giáo phận Xuân Lộc nay là Bà Rịa Vũng Tàu, không ai qua trại B thuộc Thung Lũng Tử Thần mà không nhớ đến ông này. Mỗi chiều ông cầm gậy chạy quanh khắp trại giam để xem có ai chuẩn bị đào tường, khoét vách đêm hôm đào thoát… có lẽ ông là Linh mục duy nhất trong tù đưa cây trượng đập anh em. Hay quá, tôi đã thấy và tôi đã gặp các Linh mục, Tu sĩ thiếu can cường chỉ đếm trên đầu ngón tay trong tù. Theo tìm hiểu của tôi, rất khiêm tốn, những vị này gần hết không còn mấy cái tôi: tất cả đều nhắm đến con người, trước mắt là những con người đang cùng sống với mình trong lòng dân tộc sau là đến cái chung với Giáo Hội Hoàn vũ.
Với những người tín hữu theo truyền thống luôn xem Giáo Hội là Mẹ, dù những năm tháng lâu dài bị đày ải song chúng tôi vẫn luôn hướng về Giáo Hội bên ngoài như chuyện Đức Giám Mục Huỳnh Văn Nghi khi đi ban phép thêm sức phải nhảy cổng sau mà về vì bị công an rượt, tôi vẫn luôn hỏi về những người bạn năm xưa thuở còn niên thiếu và nay vẫn kiên trì dù bao khó khăn phải đối phó với công an Việt cộng nhưng có gia đình đến bốn anh em trai đều kiên trì là trở thành linh mục. Nhiều Linh mục dù không vào các trại cải tạo nhưng vẫn luôn trong sự không sợ hãi, luôn trong “existant và rất résistant”. Tôi nghe mọi người vào tù sau kể về Linh mục Họ Trương, nay còn sống và đang là một quản xứ tại giáo xứ nghèo ở Bình Định, những năm tháng căng thẳng giữa Giáo Hội và Nhà nước, có khi Ngài cũng như nhiều vị khác thường bị gọi làm việc thường xuyên. Một hôm vị Tu sĩ này bị gọi làm việc nhiều ngày về cái tội day giáo lý mà không chịu nộp giáo án… Vốn tính đơn sơ chúng bắt làm kiểm điểm ông cũng làm vì trong suy nghĩ mình là hữu thần đối với vô thần thì cái gì mà không tội nên cầm giấy viết… câu chuyện được về trình lên Giám Mục sở tại, thế là người bảo : “con làm thế là tạo thông lệ để chúng bắt ép không cho dạy giáo lý”, vậy là trong đức vâng lời khi những lần làm việc tiếp theo lúc công an đưa toàn bộ các bản kiểm điểm trong nhiều ngày để ký, mừng quá khi được giao lại toàn bộ, Vị Linh mục đã xé rẹt rẹt hết thảy. Tất nhiên sau đó cá nhân Ngài bị khổ sở cho những trò chơi masochism của chúng – thứ trò khoái lạc trên đau khổ của người khác, nhưng rồi với sự cầu nguyện bền vững mọi sự cũng đã qua đi với Ngài Linh mục có tấm thân nghe nói gầy còm bé nhỏ này.
Đúng là hãy xé ra – ephphatha*, hãy xé ra không phải vì đã bị cộng sản làm thuần hóa hay xé ra nhảy rào trong áo đỏ rồi có ngày lòi đuôi đỏ song xé ra vì trong sự vâng lời nhưng không còn sợ chi, những con người thầm lặng và có cuộc đời như Chị Thánh Têrêsa và chính những con người đơn sơ như thế này đã làm nên một Giáo Hội vĩnh hằng với bao lâu còn thế nhân theo truyền thống từ Thánh Phê rô và Phao Lô như thuở sơ khai có cả Ligia người tín hữu gốc Ba Lan thánh thiện.
Quả là những gì đến từ ngoài nền tảng đá Thánh Pierre vì có lời từ Logos “Trên Viên Đá này Ta xây Giáo Hội Ta…” như sự thoả hiệp qua các thời đại của nhiều tăng lữ để được ăn trên ngồi trước, thậm chí có được nhiều phẩm trật trong Giáo Hội như các Giám mục, Linh mục quốc doanh ngày nay. Tất cả rồi sẽ qua đi dù áo tím, áo hồng, áo đỏ… Những hòn đá nào ném đi từ Caesar hãy trả lại cho Caesar, những gì trên nền đá tảng Phêrô sẽ trở về với Phêrô trong dòng chảy Hư Vô lưu chảy Hư Vô – from Nada to Nada for Nada. Olm.
Nguyễn Quang.
Chú thích:
*Ephphatha: hãy mở ra ( The word spoken by Christ when he cured a deaf mute. Mark 7: 37)
