Bầu cử Myanmar: Đảng NLD giành thắng lợi áp đảo

Ủng hộ viên Liên minh Dân chủ Toàn quốc NLD ăn mừng bên ngoài trụ sở đảng ở Yangon, Myanmar, ngày 9/11/2015.

 Steve Herman

Lãnh tụ đối lập Myanmar Aung San Suu Kyi cho biết đảng Liên minh Dân chủ Toàn quốc của bà rõ ràng là đã giành thắng lợi trong cuộc bầu cử quốc hội lịch sử

Cuộc tổng tuyển cử có tính chất lịch sử ở Myanmar hôm chủ nhật đã nhận được sự tán thưởng dè dặt của các quan sát viên quốc tế, trong lúc công tác kiểm phiếu tiếp diễn sang tới ngày thứ nhì. Thông tín viên Steve Herman của đài VOA gởi về bài tường thuật từ Yangon.

Tại một cuộc họp báo ở Yangon hôm nay, người đứng đầu phái bộ quan sát bầu cử của Liên hiệp Âu Châu, ông Alexander Graf Lambsdorf, nói rằng “Tiến trình này đã diễn ra tốt hơn dự kiến trước đó của nhiều người.”

Hơn 30 triệu người đã bỏ phiếu trong cuộc bầu cử hôm chủ nhật, cuộc bầu cử tự do đầu tiên trong vòng 25 năm tại quốc gia từng nằm dưới sự cai trị của quân đội này. Kết quả chính thức do Uỷ ban Bầu cử công bố cho thấy Liên minh Dân chủ Toàn quốc cho tới giờ đã chiếm được 126 ghế đại biểu tại Hạ viện, trong khi Đảng Đoàn kết Phát triển Liên hiệp do quân đội hậu thuẫn chỉ giành được 8 ghế.

Liên minh Dân chủ Toàn quốc, do bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo, đã tuyên bố giành được thắng lợi áp đảo. Trong một cuộc phỏng vấn dành cho đài BBC ngày hôm nay, người phụ nữ đoạt giải Nobel Hoà bình này nói đảng bà đã thắng khoảng 75% số ghế đại biểu được mang ra bầu chọn.

Ông Lambsdorf của Liên hiệp Âu châu nói “Sự kiện các ứng cử viên của Đảng Đoàn kết Phát triển thất cử đã chấp nhận sự thất bại của họ là có ích cho sự khả tín của tiến trình bầu cử.” Nhưng ông nói thêm rằng cuộc đầu phiếu này không thể được gọi là “một cuộc bầu cử đích thực” bởi vì không phải tất cả các ghế đại biểu đều được mang ra bầu chọn. Hiến pháp Myanmar dành riêng cho quân đội 25% số ghế đại biểu quốc hội.

Ông Lambsdorf cũng bày tỏ quan tâm về việc nhiều người Rohingya theo đạo Hồi không được ghi tên vào danh sách cử tri và danh sách ứng cử viên – một việc là ông gọi là “một phần của một vấn đề xã hội rộng lớn hơn.” Hàng triệu người Rohingya theo Hồi giáo ở Myanmar bị tước quyền bầu cử ứng cử vì không có quốc tịch hoặc vì những lý do khác.

Ông Jason Carter, một quan sát viên người Mỹ, nói với báo chí rằng “tình cảm bài xích Hồi giáo” bao trùm cuộc bầu cử lần này. Ông Carter dẫn đầu một nhóm quan sát viên quốc tế ở Miến Điện đại diện cho Trung tâm Carter, một tổ chức nhân quyền ở Mỹ được lập ra bởi ông nội của ông là cựu Tổng thống Jimmy Carter. Cựu Tổng thống Ireland, bà Mary Robinson, một người trong phái đoàn của Trung tâm Carter, cũng than phiền về việc không có nhiều ứng cử viên phái nữ.

Một người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki Moon đã tán dương “quảng đại quần chúng thuộc nhiều tầng lớp ở Myanmar về sự kiên nhẫn, tôn nghiêm và nhiệt tình của họ.”

Kết quả bầu cử bị trì hoãn

Lãnh tụ Liên đoàn Quốc gia NLD, bà Aung San Suu Kyi, phát biểu cạnh ông Tin Oo từ ban công trụ sở đảng ở Yangon, ngày 9/11/2015.

Hôm qua, các giới chức bầu cử Myanmar cho biết họ hoãn việc loan báo kết quả chính thức cho tới 6 giờ chiều thứ hai giờ địa phương, thay vì 9 giờ sáng như kế hoạch trước đây. Họ không cho biết lý do của sự trì hoãn này.

Tờ Myanmar Times tường thuật rằng Đảng Liên minh Dân chủ Toàn quốc đã chính thức khiếu nại với Uỷ ban Bầu cử  về sự thay đổi trong qui trình bầu cử. Đảng này nói rằng Uỷ ban Bầu cử đã chỉ thị cho các giới chức bầu cử địa phương trực tiếp nộp kết quả bầu cử cho văn phòng chính của uỷ ban tại thủ đô Naypyitaw, thay vì nộp cho giới hữu trách bầu cử địa phương và tiểu bang trước tiên.

Cần thắng lớn

Ủng hộ viên đảng NLD ăn mừng sau khi kết quả bầu cử được công bố.

Đây là cuộc tổng tuyển cử đầu tiên ở Myanmar kể từ khi tập đoàn quân nhân cầm quyền thành lập một chính phủ trên danh nghĩa là chính phủ dân sự vào năm 2011, sau khi cầm quyền gần 50 năm, và một năm sau khi bà Aung San Suu Kyi được trả tự do và lệnh cấm đối với đảng của bà được thu hồi.

Bà Suu Kyi và Đảng Liên minh Dân chủ Toàn quốc của bà đã giành được thắng lợi áp đảo trong cuộc bầu cử năm 1990 nhưng quân đội không để cho bà lên nắm quyền.

Các chuyên gia chính trị Myanmar cho rằng Đảng Liên minh dân chủ Toàn quốc cần phải giành được 67% số ghế tại quốc hội mới có có thể vượt qua sự phủ quyết của quân đội tại quốc hội gồm hai viện và có nhiệm vụ bầu ra tổng thống.

Bà Aung San Suu Kyi không thể giữ chức tổng thống cho dù đảng của bà thắng cử. Tập đoàn quân nhân nắm quyền năm 2008 đã đưa vào bản hiến pháp một qui định để không cho một người có vợ hoặc chồng hoặc con cái là người nước ngoài được giữ chức tổng thống. Người chồng quá cố của bà Suu Kyi và hai người con trai của bà là công dân Anh.

Tuy có sự cấm đoán đó, bà Suu Kyi nói với đài BBC rằng việc này không ngăn bà “thực hiện tất cả mọi quyết định trong tư các lãnh tụ của đảng thắng cử.”

Gần 7.000 ứng cử viên thuộc 91 đảng dự tranh các ghế đại biểu tại hai viện của quốc hội.

Myanmar, cựu thuộc địa Anh, đã bị cô lập với hầu hết thế giới bên ngoài trong nhiều thập niên sau khi Tướng Ne Win thực hiện cuộc đảo chánh vào năm 1962 để lật đổ chính phủ dân cử và bãi bỏ hiến pháp của quốc gia đa số dân là người theo đạo Phật.