Vũ Văn An10/24/2015
Tối
thứ Bẩy, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã ngỏ lời với các tham dự viên Thượng
Hội Đồng sau khi việc bỏ phiếu cho văn kiện cuối cùng của Thượng Hội
Đồng này đã hoàn tất. Dưới đây là bài nói chuyện của ngài:
Trước
nhất, tôi muốn tạ ơn Thiên Chúa, Đấng, qua Chúa Thánh Thần, đã hướng
dẫn diễn trình Thượng Hội Đồng của chúng ta trong những năm tháng qua,
Đấng mà sự trợ giúp không bao giờ thiếu đối với Giáo Hội.
Lời
cám ơn tận đáy lòng tôi xin được ngỏ với Đức Hồng Y Lorenzo Baldisseri,
tổng thư ký Thượng Hội Đồng, Đức Cha Fabio Fabene, phó tổng thư ký của
nó, và cùng với các ngài, tổng tường viên, Đức Hồng Y Peter Erdő, và thư
ký đặc biệt, Đức Tổng Giám Mục Bruno Forte, các chủ tịch đại biểu, các
soạn tác viên, các tham vấn viên và các thông dịch viên, và tất cả những
ai đã làm việc không mệt mỏi và hết sức tận tụy cho Giáo Hội: tôi xin
hết lòng cám ơn!
Thưa
các nghị phụ Thượng Hội Đồng, các Đại Diện Anh Em, các dự thính viên và
các thẩm vấn viên, các cha xứ và các gia đình, tôi cũng muốn cám ơn
toàn thể qúy vị vì sự tham dự tích cực và hữu hiệu của qúy vị.
Và
tôi xin cám ơn tất cả những người nam nữ không được nêu tên đã đóng góp
một cách quảng đại cho công lao của Thượng Hội Đồng này bằng cách âm
thầm làm việc phía hậu trường.
Xin qúy vị an tâm về lời cầu nguyện của tôi, xin Chúa thưởng công cho tất cả qúy vị bằng muôn vàn ơn thánh dồi dào của Người.
Khi
theo dõi công lao của Thượng Hội Đồng, tôi tự hỏi mình: đối với Giáo
Hội, kết thúc Thượng Hội Đồng dành cho gia đình này có nghĩa gì?
Chắc chắn, Thượng Hội Đồng không phải là việc thanh thỏa mọi vấn đề cần phải giải quyết với gia đình, mà đúng hơn là cố
gắng nhìn các vấn đề này dưới ánh sáng Tin Mừng và truyền thống cũng
như 2 ngàn năm lịch sử của Giáo Hội, đem lại niềm vui hy vọng mà không
rơi vào việc dễ dãi nhắc lại những gì hiển nhiên hay đã từng nói tới.
Chắc
chắn Thượng Hội Đồng không phải là chuyện tìm các giái pháp thấu đáo
cho mọi khó khăn và bất trắc đang thách thức và đe dọa gia đình, mà đúng
hơn, nhìn các khó khăn và bất trắc
này trong ánh sáng đức tin, cẩn thận nghiên cứu chúng và đương đầu với
chúng một cách không sợ hãi, không vùi đầu ta vào trong cát.
Thượng
Hội Đồng là để thúc giục mọi người biết đánh giá tầm quan trọng của
định chế gia đình và hôn nhân giữa một người đàn ông và một người đàn
bà, đặt căn bản trên tính nên một và tính không thể hủy tiêu của nó, và
biết trân qúy nó như là căn bản nền tảng của xã hội và nhân sinh.
Thượng
Hội Đồng là việc lắng nghe và làm người khác lắng nghe tiếng nói của
các gia đình và của các mục tử của Giáo Hội, những người đã tới Rôma
này, mang trên vai gánh nặng và hy vọng, những phong phú cùng thách đố
của các gia đình khắp thế giới.
Thượng
Hội Đồng là để biểu lộ sinh lực của Giáo Hội Công Giáo, một Giáo Hội
không sợ khuấy động các lương tâm cùn nhụt hay làm dơ tay mình bằng
những cuộc thảo luận sinh động và thành thực về gia đình.
Thượng
Hội Đồng là để cố gắng nhìn và giải thích các thực tại, các thực tại
của ngày nay, bằng con mắt Thiên Chúa, để đốt lên ngọn lửa đức tin và
soi sáng tâm hồn người ta trong thời buổi nản lòng, khủng hoảng xã hội,
kinh tế và luân lý, cũng như chủ nghĩa bi quan đang mỗi ngày mỗi gia
tăng.
Thượng Hội Đồng là việc làm chứng để mọi người thấy rằng đối với Giáo Hội, Tin
Mừng vẫn tiếp tục là nguồn sinh tử mãi mãi mới mẻ, chống lại bất cứ
những ai “nhồi sọ” nó thành những viên đá chết dùng để ném vào người
khác.
Thượng
Hội Đồng cũng là việc vạch trần những trái tim khépt kín thường nấp
đàng sau các giáo huấn của Giáo Hội hay các ý ngay lành, để ngồi lên tòa
Môsê mà phán xử, đôi khi với lòng tự tôn và phiến diện, những vụ án khó
khăn và các gia đình thương tích.
Thượng Hội Đồng là việc làm cho rõ rằng Giáo Hội là Giáo Hội của người nghèo trong tinh thần và của những người có tội đi tìm sự tha thứ, không
chỉ của những người công chính và thánh thiện, mà đúng hơn của những
người công chính và thánh thiện chỉ vì cảm thấy mình là những kẻ tội lỗi
khốn cùng.
Thượng
Hội Đồng là việc cố gắng mở ra nhiều chân trời bao quát hơn, vượt lên
trên các lý thuyết âm mưu và các quan điểm bị che mắt, để bảo vệ và
truyền bá tự do của con cái Thiên Chúa, và để thông truyền vẻ đẹp của Sự
Mới Mẻ Kitô Giáo, đôi khi được cẩn vào một ngôn ngữ cổ lỗ hay không tài
nào hiểu được.
Trong
suốt Thượng Hội Đồng này, nhiều ý kiến khác nhau, vốn được nói ra một
cách tự do, và có lúc, chẳng may, không hoàn toàn có ý tốt, chắc chắn đã
dẫn tới một cuộc đối thoại phong phú và sinh động; các ý kiến này đưa
ra một hình ảnh sống động về một Giáo Hội không chỉ biết “đóng mộc”,
nhưng đã múc được từ nguồn suối đức tin của mình những làn nước nuôi
sống làm tươi mát các tâm hồn nứt nẻ.
Và,
không kể một số vấn đề tín lý đã được Huấn Quyền Giáo Hội xác định rõ
ràng, chúng ta cũng đã thấy có những điều xem ra bình thường đối với một
giám mục tại một lục địa, nhưng bị coi là xa lạ, thậm chí gây tai tiếng
đối với một giám mục tại một lục địa khác; có những điều bị coi là vi
phạm một quyền nào đó trong một xã hội, nhưng lại được coi như một qui
định hiển nhiên và bất khả vi phạm tại một xã hội khác; có những điều
với người này là tự do lương tâm, nhưng với ngườ kia nó đơn giản chỉ là
hỗn độn. Các nền văn hóa quả rất đa dạng, và mỗi nguyên tắc tổng quát
cần phải được hội nhập văn hóa, nếu nó muốn được tôn trọng và áp dụng.
Thượng Hội Đồng năm 1985, để kỷ niệm 20 năm kết thúc Công Đồng Vatican
II, có nói tới việc hội nhập văn hóa như là “việc thay đổi thâm hậu các
giá trị văn hóa chân chính qua việc tích hợp chúng vào Kitô Giáo, và làm
cho các nền văn hóa nhân bản khác nhau bén rễ vào Kitô Giáo”. Hội
nhập văn hóa không làm yếu các giá trị đích thực, mà chứng tỏ sức mạnh
đích thực và sự chân chính của chúng, vì chúng thích ứng mà không thay
đổi; thực vậy, chúng âm thầm và từ từ biến đổi các nền văn hóa khác
nhau.
Cũng
nhờ sự phong phú trong tính đa dạng của ta, ta đã thấy cùng một thách
thức ấy đang ở trước mặt ta: đó là thách thức công bố Tin Mừng cho con
người nam nữ thời nay, và bảo vệ gia đình khỏi mọi tấn kích ý thức hệ và
cá nhân chủ nghĩa.
Và
bằng cách không bao giờ rơi vào nguy cơ duy tương đối hay nhục mạ người
khác, ta tìm cách tiếp nhận, một cách trọn vẹn và can đảm, lòng tốt và
lòng thương xót của Thiên Chúa, Đấng vượt trên mọi tính toán phàm nhân của ta và chỉ muốn “mọi người được cứu vớt”
(xem 1Tm 2:4). Bằng cách này, ta muốn cảm nghiệm Thượng Hội Đồng này
trong bối cảnh Năm Thánh Đặc Biệt về Lòng Thương Xót, năm mà Giáo Hội
đang được kêu gọi cử hành.
Anh em thân mến,
Trải
nghiệm Thượng Hội Đồng cũng làm ta hiểu rõ hơn điều này: những người
đích thực bảo vệ tín lý không phải là những người đề cao chữ nghĩa của
nó mà là tinh thần của nó; không đề cao các ý niệm mà đề cao các con
người; không đề cao các công thức mà đề cao tính nhưng không của tình
yêu và lòng tha thứ của Thiên Chúa. Điều này không hề làm ta sao lãng sự
quan trọng của các công thức, lề luật và giới răn Thiên Chúa, mà đúng
hơn hiển dương sự cao cả của Thiên Chúa chân thật, Đấng không xử với
ta theo công trạng của ta, thậm chí theo việc làm của ta mà hoàn toàn
theo sự đại lượng vô bờ vô bến của lòng thương xót của Người (xem Rm
3:21-30; Tv 129; Lc 11:37-54). Trải nghiệm này phải liên hệ tới việc
thắng vượt cơn cám dỗ khôn nguôi của người anh cả (xem Lc 15:25-32) và
của những công nhân hay ghen tuông (xem Mt 20:1-16). Thực vậy, nó có nghĩa càng phải đề cao các luật lệ và giới răn được làm vì con người chứ không ngược lại (xem Mc 2:27).
Theo
nghĩa trên, việc thống hối, các việc làm và các cố gắng cần thiết của
con người mang một ý nghĩa sâu xa hơn, không như giá mua ơn cứu rỗi vốn
đã được Chúa Kitô trên thập giá giành cho chúng ta miễn phí, mà như một
đáp trả với Đấng đã yêu thương ta trước và cứu vớt ta bằng giá máu vô
tội của Người, dù chúng ta vẫn đang là những kẻ có tội (xem Rm 5:6).
Nhiệm
vụ thứ nhất của Giáo Hội không phải là chuyển giao các kết án hay vạ
tuyệt thông, mà là công bố lòng thương xót của Thiên Chúa, mời gọi hoán
cải, và dẫn mọi người nam nữ tới ơn cứu rỗi trong Chúa (xem Ga 12:44-50).
Chân Phúc Phaolô VI đã nói điều trên một cách hùng biện như sau: “Như
thế, ta có thể tưởng tượng ra rằng mỗi tội lỗi của ta, các cố gắng quay
lưng ta lại với Thiên Chúa đều khơi lên trong Người một một ngọn lửa
yêu thương mãnh liệt hơn, một ý muốn đem ta trở lại với Người và với kế
hoạch cứu rỗi của Người… Thiên Chúa, nơi Chúa Kitô, tự biểu lộ Người là
Đấng tốt lành vô cùng… Thiên Chúa là Đấng tốt lành. Không chỉ trong
Người mà thôi; Thiên Chúa, ta hãy nói trong nước mắt, còn tốt lành với
ta nữa. Người yêu ta, Người đi tìm ta, Người nghĩ đến ta, Người biết ta,
Người chạm tới trái tim ta và Người chờ đợi ta. Có thể nói, Người sẽ
hân hoan trong ngày ta trở về và nói: ‘Lạy Chúa, xin tha thứ cho con vì
lòng tốt của Ngài'. Nhờ thế, sự thống hối của ta trở nên niềm vui của
Thiên Chúa”.
Thánh
Gioan Phaolô II cũng tuyên bố rằng “Giáo Hội sống một cuộc sống chân
thực khi tuyên xưng và công bố lòng thương xót… và khi đem người ta tới
gần các nguồn suối của lòng thương xót của Chúa Cứu Thế, một lòng thương
xót mà Giáo Hội là người được trao phó và phân phối”.
Đức
Bênêđíctô XVI cũng nói: “Lòng thương xót quả lả cái nhân chính của sứ
điệp Tin Mừng; nó là chính tên của Thiên Chúa… Ước chi mọi điều Giáo Hội
nói và làm đều biểu lộ lòng thương xót mà Thiên Chúa cảm nhận cho nhân
loại. Khi phải nhắc nhở một sự thật không được nhìn nhận hay một điều
tốt bị phản bội, Giáo Hội luôn làm thế vì được tình yêu đầy thương xót
thúc đẩy, để mọi người được sống và sống dồi dào (xem Ga 10:10).
Dưới
ánh sáng của tất cả các điều trên và nhờ thời điểm đầy ơn thánh mà Giáo
Hội đang cảm nghiệm trong khi thảo luận về gia đình này, chúng ta cảm
thấy được phong phú hóa lẫn nhau. Nhiều người trong chúng ta cảm nhận
được việc làm của Chúa Thánh Thần, Đấng là người chủ đạo và hướng dẫn
thực sự của Thượng Hội Đồng. Đối với tất cả chúng ta, chữ “gia đình” có
một âm hưởng mới, đến nỗi chính chữ này đã gợi lên sự phong phú của ơn
gọi gia đình và ý nghĩa các lao công của Thượng Hội Đồng.
Thực
vậy, đối với Giáo Hội, kết thúc Thượng Hội Đồng có nghĩa trở về với
cuộc “hành trình với nhau” thực sự bằng cách đem đến mọi nơi trên thế
giới, mọi giáo phận, mọi cộng đồng và mọi hoàn cảnh, ánh sáng Tin Mừng,
vòng ôm của Giáo Hội và sự trợ giúp của lòng Chúa thương xót!
Xin cám ơn qúy vị.
