Tuyệt đối hóa
tương đối là độc đoán
Định Hướng
Có những
dấu chân của con người hòa bình đã làm cho bước đường bạo lực phải
khựng lại và bế tắc.
Tháng
tám năm nay, - trên một nước Đức vốn là nôi văn hóa với những nhà chỉ
đạo cho thế giới văn minh, nào Kant, Hegel, nào Marx, Nietzsche...thổi
phòng ngọn đèn leo lét của trí khôn con người và hô là Ánh Sáng, -
trên một nước Đức vốn là vườn ương của hai ý hệ tuyệt đối hóa tương đối
đi liền với hai chế độ toàn trị cộng sản và quốc xã, hai vết đau của
nhân loại trong thế kỷ vừa qua,- trên một nước Đức một thời bị khống
chế bởi một nền văn hóa vỗ ngực tôn vinh chủng tộc mình, văn hóa mình
là tinh hoa, uy dũng tuyệt đối..., Jozef Ratzinger, người con hiền
lành của nước Đức nay nhẹ nhàng chuyển đạt một sứ điệp khác, hoàn toàn
khác vì phát xuất từ một ánh sáng khác, cho những người trẻ thuộc đủ
chủng tộc, đủ màu da, đủ ngôn ngữ và văn hóa khác nhau đang tụ tập về
Cologne:
Tuyệt đối hóa những gì không tuyệt đối mà chỉ có tính cách
tương đối do bàn tay trí óc con người là độc đoán
[.1]
Văn hóa
thế giới văn minh hôm nay đang choáng váng với trăm ngàn ý hệ đi kèm
theo trăm ngàn nền nhân bản khác nhau tùy ý thích chướng khí của mỗi
cá nhân, tùy quyền lực và lợi ích của mỗi thế lực, và kinh hoàng hơn
cả là đang tuyệt đối hóa, đang phổ biến điều mà Nietzsche đã tiên đoán
là tình trạng chán nản và ê chề không muốn làm người. Cảm xúc mất hướng
sau những bước suy thoái của các nền nhân bản tôn vinh con người hiểu
biết, con người lao động, con người sản xuất tiêu thụ, con người chơi...,
nay dường như chuyển qua bước đường cùng nơi vùng đất sa mạc tư tưởng,
sa mạc văn hóa nơi con người không là gì cả. Giữa đêm tối của tư tưởng
và văn hóa như thế, lời bất ngờ của một người có tuổi Ratzinger, giáo
chủ Biển Đức XVI, không khác người già Abraham, người già thân sinh
của Phù Đổng Thiên Vương, sẽ là ngôi sao dẫn lối tìm gặp một dòng tộc
mới, một thế hệ mới được nuôi sống bởi sinh lực của lòng khiêm hạ, bởi
nỗi khát khao chân lý mà không ai là người trong thân phận tương đối
của mình tự vỗ ngực là nắm được trong tay, không một nền văn hóa nào độc
tôn chiếm hữu.
Những
con người Việt nam, trong đó có những người trẻ hiện diện trong Ngày
Giới Trẻ Thế Giới lại thành phố Cologne, hẳn nghe được sứ điệp yêu
thương và hy vọng đó vang dội nơi thực tại xã hội, nơi sinh hoạt văn
hóa của mình để có một phút suy tư : Văn hóa ‘bốn nghìn năm văn hiến’
như một chiếc áo bên ngoài nhằm tranh hơn tranh thua với người không
khác lý thuyết quốc xã đã qua rồi, hay đó là sứ điệp của lòng khiêm
cung và tinh thần liên đới và bao dung? Chế độ toàn trị hôm nay sẽ
chuyển đạt sứ điệp nào đây cho thế hệ trẻ Việt nam hôm nay, một thế hệ
đang ghê sợ bạo lực tuyệt đối hóa những gì chỉ là sản phẩm của tham
vọng con người ?
[1]
Cf. Discours du pape Benoît XVI à la veillée avec les jeunes au
Marienfeld :
"L'absolutisation de ce qui n'est pas absolu mais relatif
s'appelle totalitarisme..."
