Mỗi gia
đình, mỗi người Việt Nam
đều có hình ảnh hay bóng soi trong cuộc chiến này.
Lời dẫn nhập:
Chiến Tranh
và Hòa Bình Việt Nam
Truyện dài
Nguyễn Quang
Lời dẫn nhập
Đất nước Việt Nam
trải qua nhiều cuộc chiến tranh, chết chóc. Sự sống và cái chết như quyện vào
nhau. Những ai may mắn còn sống sót, người nào còn lành lặn tiếp tục làm việc,
ai muốn viết văn làm thơ đều có cảm xúc về sự thật đã từng xảy ra để viết, cũng
như làm nhân chứng cho sự thật. Tác phẩm Chiến tranh và Hòa bình Việt Nam, văn
vẻ cùng nhân vật không có hư cấu, nhiều khi thô thiển đến ngỡ ngàng như chính
những biến cố trên dòng đời mà nạn nhân của chiến tranh đau thương là những
người chung quanh đã lãnh nhận những quả bom, trái mìn… bao gia đình tan nát, những
cuộc tình chia ly do những viên đạn thật bất ngờ đến vô tình.
Các hồ sơ trưng dẫn trước đây
rất đáng ghi nhận, cho dù phần lớn các thông tin nhằm phục vụ cho các thế lực
chính trị, không từ cái tâm, bản mặt thật của những gì đang thể hiện tính thể
của các nạn nhân trong chiến tranh. Có thể nói được rằng, thực trạng tang
thương nhưng trong cách nhìn ngoại vi, ngày nay nhờ khoa lịch sử đối chiếu, có
thể nhận chân những gì gọi là sử sách vào giai đoạn đầy nhiễu nhương của một
nước Việt Nam nhỏ bé, nhưng dư hận thù, ganh ghét, đố kỵ… mà lại thiếu, thiếu
quá nhiều tình thương, lượng bao dung, và tinh thần tự trọng, lại chỉ dựa vào
số tài liệu, sách báo, lời phê bình chỉ trích từ Hoa Thịnh Đốn, Mạc Tư Khoa,
Bắc Kinh. Điều đáng chua xót là những sách báo, tài liệu, phê bình chỉ trích
được họ dựa vào đó để viết, để nói, để trưng dẫn, cũng được lựa chọn theo khẩu
vị, hơn là vô tư, chính xác, đúng sự thật và truyện dài theo dòng lịch sử này
đặc biệt ghi lại tâm lý thần kinh người dân trong chiến tranh và hòa bình không
chỉ tại Việt Nam nhưng là tâm trạng bi thương chung của các dân tộc chẳng may
rơi vào hoàn cảnh sinh hận thù đâm chém giết chóc lẫn nhau đến không nhận ra
nhau là người, đặc biệt khi cuộc chiến kết thúc sự trả thù của kẻ chiến thắng
càng tàn bạo hơn cả trong chiến tranh. Đó là điểm đặc thù của cuộc chiến Việt Nam.
Bà Lê thị Soi, như nhiều người cùng cảnh ngộ
thuộc miền Trung Việt Nam, bà không còn muốn đi tránh đạn nữa, khi vùng này nay
phe bên này, mai mốt phe bên kia, nhất là những lúc giao tranh. Một ngày kia bà
chết vì tuổi già, chiếc quan tài bằng tre nứa đơn sơ đặt trước nhà bị máy bay
ném bom, cái xác cùng áo quan văng ra tung tóe. Dân làng chạy đến vào lúc họ
tin là không có đánh nhau và lấp vội người đàn bà xấu số không chết trong chiến
tranh nhưng tan xác khi chuẩn bị được nằm yên vĩnh viễn. Các con cái của bà vẫn
bình chân như vại, xem mọi việc đang diễn ra như không có gì xảy ra trên đất
nước này: chiến tranh nó là như vậy. Với
người dân Việt thấy đánh nhau biết là chiến tranh và trở lại với chính mình có
chút yên bình đó là hòa bình.
***
Nội
dung tác phẩm chia ra làm ba phần:
Phần
1 : Nạn nhân chiến tranh Việt Nam
Phần 2 : Nạn nhân chế độ lao tù Cộng Sản VN
Phần 3: Nạn nhân của các quan tham thời hòa
bình.
***
Thiện Nam – tên của nhân vật chào đời vào
thời điểm khoa sinh học phát minh ra yếu tố di truyền và công nghệ gene phát
triển đến hoàn thiện, cũng như bắt đầu của thời nhân bản vô tính. Thiện Nam lớn
lên giữa Trời và Đất như con cái của mọi gia đình. Sự lưỡng phân hay đa chiều
trong mỗi cá nhân đã giúp con người như sự cảnh tỉnh mỗi khi làm điều ác hay hưng
phấn khi hành thiện và cái gốc sâu xa nơi mỗi cá nhân khi được Đấng Tạo Hóa
dựng nên đều có cơ hội tự đứng vững.
Nhìn lại cuộc chiến – nghĩa là
nhìn lại sự giết người, sử gia đi đếm xác người, tổng kết những đạo luật, sắc
luật, sắc lệnh cùng bao nghị quyết, quyết định trong chiến tranh để con người
hợp thức hóa việc giết đồng loại. Ở đây trên ba triệu xác người Việt với nhau,
trên năm mươi ngàn binh lính Mỹ và Đồng minh. Khi cuộc chiến chấm dứt, gọi là
thời Hòa Bình với hơn một triệu người vì sợ hãi mà chạy trốn kẻ chiến thắng
thiết lập thứ bạo quyền mới.
Vùng đất mới có thật sự là nơi
thể hiện của một nền văn minh mới đang chuyển tiếp hay vẫn còn rải rác đâu đây
sự nhân danh để tiếm đoạt của con người ‘mượn hoa cúng Phật để hòng kiếm ăn’.
Chiến tranh đã để lại mối quan hệ thân tộc mới, trong gia đình không còn là cha
hay mẹ, chỉ còn một hay không còn ai cả, vốn đã tạo nên tổ ấm này và ngay các
từ cha, mẹ cũng sẽ thay đổi…vì sự sợ hãi khi gọi trực diện như thế, thần chết
sẽ gọi người chúng ta yêu thương, kính trọng. Một nền tảng đạo đức mới được
hình thành như đang và sẽ xảy ra trong thời nhân bản vô tính, mỗi chủ thể vẫn
là nền tảng của xã hội, Cogito ero sum,
I think so I am, sử gia nhìn lại từ
quá khứ đến hiện tại chắc chắn rằng con người chỉ sáng tạo khi có tự do và mỗi
cá nhân trong cuộc hành trình cùng nhân loại trong nền văn minh mới vẫn luôn
phải trả giá rất cao mới có được Tự Do để sáng tạo.
Triết lý là sự đi đường đến
Chân Thiện Mỹ của từng thời đại và để có được nhân loại phải trải qua bao thử
thách, hy sinh, đau thương mất mát. Trong hơn nửa thế kỷ hậu bán thế kỷ hai
mươi, Việt Nam cùng nhiều dân tộc khác có chiến tranh và hòa bình, nhất là thời
hòa bình càng hỗn loạn hơn như bên bờ vực chiến tranh, khiến tâm lý thần kinh
của người dân Việt Nam biến đổi từ nhẹ đến điên loạn, đó là Cái Giá Của Tự Do.
Chính nó là yếu tính, bản chất của Chiến Tranh và Hòa Bình vậy.
