Nguyễn Quang
NHÀ ĐỎ
Nhà đỏ: có Thánh lễ cầu an tha tội, xá tội vong nhân, nhưng nơi đây chỉ có sự
ghép tội và dẫn đến cái chết: con người bị buộc tội từ trong tư tưởng, chứ
không hà tất phải có bằng chứng đầy đủ mới buộc tội. Lễ ghép tội: thường bắt
đầu bằng nghi thức tù nhân bị cột chéo tay ngược về phía sau thân cây khá lớn
trong tư thế đứng. Các cơ của vòng ngực cùng xương sườn bị kéo ngược giãn ra
khi chiếc còng số tám buộc chặt hai cổ tay tréo nhau gộp lại, tất nhiên phải có
sự phụ trợ của tù tự giác, mới khiến hai cổ tay khít lại với nhau, theo nhiều
người, có vài ký giả từng qua lễ ghép tội cùng kể lại: nước mắt nước mũi tù
nhân nào cũng tràn ra dẫy dụa. Màn đầu kết thúc, cho dù có tội hay không có
tội, đối với bất cứ ai cũng phải trải qua trước khi bước vào Nhà đỏ .
Ngoài
ra, theo lời các tù nhân xây cất Nhà đỏ truyền lại, họ được lệnh đổ muối thật
nhiều dưới nền, nên về khuya cái lạnh giữa rừng khiến Nhà đỏ trở nên rất lạnh
và khi thời tiết oi bức cũng trở nên rất nóng như thiêu đốt. Đặc biệt ở đây, đó
là giờ tử thần - lúc mặt trời sắp lặn dần, rồi khuất núi, cũng là lúc chuẩn bị
điểm danh. Khi có tiếng gọi từ ngoài cửa đầy sự ngang ngược hỗn láo, tất cả dù
già trẻ lớn bé đều là thằng, tên nầy, tên nọ... là ngụy, phản quốc.v.v. rồi có
tiếng đáp lại đầy sợ hãi từ bên trong, giây phút nầy là khoảnh khắc hồi họp
nhất trong ngày, các tù nhân có thể bị lôi ra và bị đánh đập tàn nhẫn về đủ mọi
lý do để con người phải đến cái chết.
Đêm
càng về khuya, sương muối đổ vào phòng giam qua các cửa thông gió, khiến quần
áo người tù bị cùm bên trong cũng ướt sũng, chỉ có thể ngồi khum người và áo
phải kéo lên khỏi đầu để làm mùng tránh muỗi, chúng bay thành đàn vo ve như bầy
ong giữa rừng. Việc tắm giặt hầu như không có ở thế giới nầy, nơi cửa ngõ của
sự chết.
“Hãy
cút... Hãy cút...Hãy dẹp ngay chế độ cộng sản lỗi thời...” Khi viên giám thị
trưởng cùng đoàn tùy tùng đi xem xét các phòng giam, thường thì ai cũng phải
đứng nghiêm chào nhưng có một tù nhân đã nhảy ra trước mặt họ và la lớn: -Hãy
cút về Bắc, hãy cút về Bắc, dẹp bỏ ngay chế độ cộng sản. Minh Triết lập lại
nhiều lần. Hôm ấy lại vào ngày nghỉ, nên cả trại giam gần như hỗn loạn lên vì
sự kiện có một không hai nầy. Tất nhiên ngay sau đó anh đã bị dẫn độ đến Nhà
Đỏ, mỗi trại giam đều có Nhà Đỏ trong cách thế hành hạ con người như thế đó,
vây quanh anh là đoàn cán bộ thật hùng hổ cùng đám tự giác ăn theo để lập công,
chúng vật anh xuống để trói lại và đánh đập, nhưng Minh Triết rất bình tĩnh
tiếp tục hô vang những câu đòi hỏi nhân quyền. Hằng ngày cuộc sống của anh rất
hiền, ít nói, thích giúp đỡ người cùng khổ khi có thăm nuôi.
Con
người ấy đã điên: nguyên là một đoàn viên thanh niên cộng sản, phản đối thật
mạnh mẽ về những sai trái của chế độ, anh bị kiên giam lâu dài, nên hậu quả
nhiều lúc hoảng loạn vừa đi cầu và ăn luôn, hoặc bôi đầy người... chạy khắp
trại giam không tấm áo che thân. Trong cơn hoảng loạn như thế, anh càng bị đánh
đập nặng thêm, bị lôi đi khắp toàn trại đến điểm cuối cùng là trở lại nhà kiên
giam. Miệng luôn lảm nhảm, mỗi khi phát âm lớn lên đó là những lời than oán chế
độ, khi thì thầm không ai nghe rõ gì cả. Khuôn mặt của thanh niên đoàn viên nầy
xương xương vì có lẽ sự thiếu thốn đã kéo dài không chỉ vài ngày mà nhiều năm,
con mắt sáng mở to như dí vào mỗi ai đã từng gặp anh những khát vọng chưa thực
hiện được... Cộng sản thì gian manh, bá đạo... còn Mỹ thì thả bom trên đầu đồng
bào ta hàng loạt... ai gian ác hơn... ai văn minh hơn... Cộng sản thì dùng giáo
mác đâm thẳng vào người khác, còn nếu có súng, xe tăng là của Nga, Tàu mà hết
thảy nạn nhân là người Việt, máu phun tung toé, còn người Mỹ chỉ để lại những
hố bom to tướng, họ từ xa bắn hoặc ném xuống và không còn dấu tích gì ngoài
vũng nước sâu xanh còn lại...
Một
người tù mang án chung thân khác, sinh viên, một con người luôn đấu tranh không
mệt mỏi trong tù về dân sinh, dân quyền, anh trở nên bất bình thường từ từ rồi
điên loạn, tất nhiên sinh viên trẻ nầy đã bị đánh rất nhiều: anh đã nhảy xuống
giếng tự tử, may mắn được cứu sống, đã đập đầu vào tường, treo cổ... lần cuối
cùng khi được chuyển vào đội hậu cần làm nhà bếp tại trại Xuyên Mộc, anh đã
nhảy vào chảo nước đang sôi và ra đi vĩnh viễn. Anh đã để lại lá thư tuyệt mạng
với những đòi hỏi về dân sinh, dân quyền. Anh là sinh viên Trường Quốc Gia Hành
Chánh.
Có
một Linh mục Dòng Đồng Công rất hiền từ, khiêm tốn, chưa ngoài năm mươi, cũng
điên từ từ và điên thật. Ai cũng thương mến người về lòng bác ái đã thể hiện
khi còn tỉnh táo - Linh mục Liên.
Sau
một thời gian ngắn ở tại Nhà đỏ, khuôn mặt người nào cũng sưng phù lên và cả
bàn chân cũng vậy, họ trầm mặc, ít nói và sau đó là việc chuyển đến bệnh xá để
gần nhà xác hơn. Nhưng “vật cùng tất biến”, có những người bị kiên giam nhiều
lần song vẫn không chết - Các đạo sĩ, họ biết rõ không tránh khỏi kiên giam,
nên xem các phòng giam nhỏ nơi đây như là nơi tịnh cốc, nhập thất và tu luyện.
Các tù nhân này lúc ra ngoài ngồi đâu họ cũng trong tư thế toạ thiền, và một số
người lúc nào cái đầu cũng gật gật. Họ ăn chay và làm điều thiện, cũng có kẻ
nói tiên tri bói toán.
Người
ta cũng chứng kiến: khi nào có bán thịt cá là có một Nhà sư áo nâu chạy đứng
hàng đầu nhanh hơn ai hết, ông tự giới thiệu là người từng có chức sắc, nên nay
trong tù phải làm như thế để đánh lạc hướng đối phương, ông cũng làm những điều
mà chúng ta chỉ biết niệm: thường xuyên đi phép về gia đình ở miền Trung Việt
Nam, với mỗi lần như thế phải cống hiến cho trại giam và riêng các giám thị về
vật chất nghe từ miệng ông là rất nhiều, nó vô thường. Về sau các tù nhân quen
mắt dần rồi không còn bàn tán gì nhiều nữa vì con người là thế ấy: một nhà tu
bấn loạn, ham sống và sợ hãi. Thiện Nam có giao tiếp với Nhà sư vì tính tình
ông cũng hoà nhã, trong sự thân mật chàng hay đùa Ngài nên đổi tên thành Thích
Vô Thần, ông chỉ cười, và những ai từng qua trại Thung lũng tử thần mỗi khi chộ
thấy cảnh mua bán thịt cá của thời bao cấp ngay cả trong trại giam... sẽ không
bao giờ quên hình ảnh của Nhà sư nầy. Đại Đức Thích Thiện Hùng, án chung
thân.
Khi
con người quay lưng, một sĩ quan trẻ rất hăng say trong cuộc đấu tranh chống
bất công trong tù, thuộc nhóm trẻ bất khuất ở trại giam, về sau thất vọng trước
những lời hứa suông của các lãnh tụ trong tù, nhất là về nhân cách chính trị
của các vị nầy. Tù nhân “một trăm tám mươi độ” đã khai báo hết tất cả các hoạt
động bí mật trong tù, khiến không biết bao nhiêu người đã phải vào kiên giam.
Hậu quả đã diễn ra phiên toà lưu động để xét xử các âm mưu trong tù như làm
thơ, ngâm nga chống chế độ, kể cả các phát biểu được ghi nhận chống phá cách
mạng đều bị kiên giam.
Khi
chính khách không còn nhận ra chính mình: chính khách thời hay tuyên bố, và đây
là lời tuyên bố của một Luật sư trong tù: -Ở nhà có cha mẹ, ở đây có cán bộ;
rồi lúc nằm kiên giam gặp lại một quản giáo cũ, ông đã thốt lên: - Hay quá gặp
lại thầy cũ. Luật sư Nguyễn Khắc Chính.
Sự
sợ hãi quá mức ở kiên giam Nhà Đỏ, khiến nhiều trí thức như ông không còn biết
mình là ai nữa, nỗi ám ảnh về cái chết, những lo toan sẽ mất mọi thứ dù đã bị
mất mát rất nhiều rồi, và trong tù những món hời nhưng thật quí: nào cái lon gô
để nấu nướng, ít cá khô, lương khô... cái bình đựng nước cùng vài bộ quần áo
tù... bên cạnh các tham vọng ẩn kín về quyền lực của con người. Ông cũng bị tên
tù “một trăm tám mươi độ” tố cáo, bị kiên giam đến gần chết mới được thả ra, đó
là luật sư họ Nguyễn.
Xác
ở đây nhưng hồn ở miền cực lạc: nhóm tù nhân thuộc loại nầy không ít, họ co rút
người trong cô độc, miệng luôn lẩm nhẩm, ngồi kiểu thiền và luôn nói chuyện với
“thần thánh”, các tù nhân gọi họ là những người ở cõi trên. Họ lý giải: xác ở
đây nhưng hồn ở miền cực lạc, cuộc sống hằng ngày của chúng ta ở đây chỉ là
hình ảnh của cuộc sống thực ở nơi hư vô nào đó mà thôi. Các tù nhân dạng nầy
thường đã bị đánh đập rất nhiều trong lúc chấp cung. Họ chống lại việc làm điều
ác, nhưng không tin có định luật nhân quả.
Người
ta cũng chứng kiến: những con người vì tha nhân mà có những hành động khác
thường như họ sẵn sàng tạo ra các nguyên cớ để được vào nhà kỷ luật hầu mang
thuốc chữa bệnh cho anh em bị kiên giam lâu ngày, như giả đánh nhau ngay giữa
sân trại giam, tất nhiên trước mắt giám thị phải đưa cả hai vào nhà kỷ luật rồi
sẽ phân xử sau, lợi dụng sự sơ hở trong khoảnh khắc nầy, các tù nhân đã giấu
thuốc men trong người khi vào đến được nhà kỷ luật là trao ngay... Các hình
thức khác như hái dừa trộm, ăn cắp hoa màu... thường phải qua thủ tục lập biên
bản, nên có hơi chậm khi anh em đang cần cấp cứu cấp thời.
Họ
là những người luôn tổ chức cho các tù nhân khác nâng cao trình độ, việc học
trong tù là điều lén lút, song hầu như ai cũng muốn học, nhất là ngoại ngữ nếu
bị cấm ngặt quá thời học toán, vì sự phát hiện có bằng chứng dù là một chữ
tiếng Anh, Pháp, Đức trong túi cũng sẽ bị kỷ luật ít ra bảy ngày. Họ là những
người thuộc nhóm trẻ đấu tranh đòi quyền sống và được đối xử cho ra con người.
Những việc làm của họ thường trong âm thầm và bí mật nhưng nó là sợi dây liên
kết về tinh thần trong trại giam, nó là dấu chỉ của niềm tin và hy vọng vì nơi
tận cùng của thế giới nầy: con người vẫn còn lòng trắc ẩn, biết yêu thương đồng
loại và sẵn sàng hy sinh chính mạng sống của mình. Những anh em rất trẻ nầy,
không người nào không mang các dấu ấn đầy thương tích cả về thân xác và tinh
thần. Theo thời gian không biết bây giờ các bạn ở đâu, song những ai đã từng
qua trại Thung lũng tử thần, bị kiên giam, kỷ luật và được nâng cao trình độ
chắc không bao giờ quên vì sự quý chuộng công lý và dấn thân của họ. Thiện Nam
luôn có mặt bên Họ.
Và,
các vị chân tu khả kính: mà mỗi khi nhắc đến hoặc ai gặp cũng muốn cúi đầu tôn
vinh, bước chân Họ như có một khoảng không cách mặt đất: Hòa Thượng Huyền
Quang, Quảng Độ... Quý Đức Hồng Y Nguyễn Văn Thuận, Tổng Giám mục Nguyễn Kim
Điền, Đức Cha Huỳnh Văn Hoa khả kính... nơi Họ có một cái gì là linh hồn của
dân tộc nầy và hơn hết với tấm lòng bác ái, yêu người: Cha Nguyễn Công Đoan,
Linh mục Giuse Trần Văn Nguyện. Cha Bề trên Dòng Tên thì hầu như giúp đỡ gần
hết những người khó nghèo mà Người gặp, còn Cha Nguyện mỗi khi thăm nuôi, lúc
mang vào là chia hết ngay cho anh em nghèo khổ không có gia đình đến thăm
viếng, rồi sau đó ăn bánh xe lịch sử, tức bánh bột khoai mì đen. Ngày ra khỏi
trại, Người đi chân không, đôi dép được gửi lại cho ai đó bớt khổ, nơi trại
Thung Lũng Tử Thần chân của phần lớn các tù nhân đều bị nứt nẻ vì mỗi khi ra
khỏi trại bắt buộc phải đi chân không, dù là lên rừng đốn củi hay khai hoang.
Nhưng với Cha Bề trên Dòng Tên rất nhiều người không hài lòng với cách thế mà
Người chọn trong tù: Người làm tổ trưởng đến đội trưởng rồi các chức vụ cao
hơn... trong tù dù là Bề trên của một Dòng vốn có truyền thống chống vô thần,
song trong nhà vô thần Người có thể đi bất cứ nơi nào Ngài muốn kể cả đi phép
về nhà, tất nhiên là phải có phép cán bộ cộng sản vô thần. Hình ảnh của Cha Bề
trên làm mọi người liên tưởng đến Giáo hội Công giáo Việt Nam mà vốn các
Bề trên Dòng Tên bao giờ cũng là cố vấn cho các Giám mục: Tất cả là thế thôi.
Các tù nhân đã làm thơ hay những câu vè và đặt trên chỗ đầu nằm hoặc nhét dưới
gối Linh mục Bề trên: cái mà Người cho và cho chúng tôi thật nhiều là những gì
vì địa vị bắt buộc Ngài phải làm như thế, còn sự xả thân đến hiến mạng sống
mình thời không thể có: Ta phải sống, Giáo hội đang cần Ta, Ta còn Giáo hội mới
tồn tại...Và đúng là Máu của các Thánh Tử đạo Việt Nam đã không bao giờ đủ để
nuôi một cơ thân mà các vị lãnh đạo tinh thần luôn đi tìm quyền lực. Yếu tính
của vấn đề là từ một nền triết lý động –cái động không phải vì các quyền cơ bản
của con người mà vì tôi phải có quyền lực cho dù phải thoả hiệp.
Nguyễn Quang
· Trích từ chương 103 của tác phẩm Chiến Tranh & Hòa
Bình Việt Nam
của Nguyễn Quang.
· Thiện Nam
là tên của nhân vật trong tác phẩm.
