Vỡ quỹ hưu đe dọa đến chế độ?
Báo chí Việt Nam hôm 6/2 đưa tin Kiểm toán Nhà nước mới đây đã hoành thành việc kiểm toán báo cáo tài chính năm 2015 của cơ quan Bảo hiểm Xã hội.
Cơ quan kiểm toán cho hay trong vòng 30 năm nữa, nhiều quỹ của Bảo hiểm Xã hội (BHXH) sẽ bị âm nghiêm trọng. Một chuyên gia kinh tế nói nếu vỡ quỹ lương hưu, điều này có thể đe dọa sự tồn vong của chế độ cộng sản.
Cơ quan kiểm toán cho hay trong vòng 30 năm nữa, nhiều quỹ của Bảo hiểm Xã hội (BHXH) sẽ bị âm nghiêm trọng. Một chuyên gia kinh tế nói nếu vỡ quỹ lương hưu, điều này có thể đe dọa sự tồn vong của chế độ cộng sản.
Tuy nhiên, nếu chênh lệch thu chi vẫn tiếp tục với cán cân nghiêng về phần chi, đến năm 2047 quỹ hưu bắt đầu mất cân đối và số dư quỹ sẽ là âm 625.540 tỷ đồng.
Tương tự, Quỹ ốm đau-thai sản được dự báo đến năm 2025 chênh lệch thu chi quỹ bắt đầu âm 1.421 tỷ đồng. Sau 10 năm, vào năm 2035, quỹ bắt đầu mất cân đối, số dư quỹ sẽ là âm 24.011 tỷ đồng.
Về Quỹ Bảo hiểm Y tế, số liệu của nửa đầu năm 2016 cho thấy số chi đã vượt quỹ khám chữa bệnh 3.404 tỷ đồng. Với tốc độ chi như vậy, từ năm 2017, Quỹ Bảo hiểm Y tế bắt đầu bội chi hàng năm và phải dùng quỹ dự phòng để bù đắp.
Dự báo đối với năm 2017 là quỹ dự phòng phải bù 14.464 tỷ đồng, năm 2018 phải bù 16.736 tỷ đồng, năm 2019 phải bù 18.354 tỷ đồng. Cuối năm 2019, quỹ dự phòng sẽ hết và âm 144 tỷ đồng.
Theo con số của cơ quan BHXH, ước tính đến hết tháng 6/2016, có hơn 12,5 triệu người tham gia BHXH.
Tiến sĩ Nguyễn Quang A, một chuyên gia kinh tế ở Việt Nam, nói với VOA về tác động trên bình diện rộng nếu việc vỡ quỹ hưu trí xảy ra:
“Nó sẽ có một tác động vô cùng kinh khủng đối với xã hội và cũng có thể gây ra những hậu quả hết sức khó lường. Đến 2047 mà quỹ âm đến trên nửa triệu tỷ đồng, đấy thực sự là một tai họa. Đấy là một hệ quả dễ nhìn thấy, dễ tiên đoán của một hệ thống an sinh xã hội đã hết sức lạc hậu của Việt Nam”.
Một phần đáng kể trong những người đóng BHXH là cán bộ, nhân viên của các lực lượng an ninh, quốc phòng. Theo luật, họ được hưởng những ưu đãi như được nghỉ hưu sớm hơn 5 năm so với các ngành nghề khác và hệ số lương hưu cao.
Trong quá khứ, một số sĩ quan đã phát biểu mang tính khuyên răn rằng những người trong hệ thống nhà nước cần trung thành, bảo vệ chế độ để “bảo vệ sổ hưu” hay “còn Đảng còn mình”.
Lâu nay đã có những phàn nàn của một số chuyên gia và nhiều người trong công chúng rằng những ưu đãi hưu bổng dành cho các nhân sự của các lực lượng đó là một phần gây mất cân đối quỹ.
Liệu việc vỡ quỹ hưu sẽ ảnh hưởng như thế nào đến lực lượng “còn Đảng còn mình” cũng như chế độ cầm quyền? Tiến sĩ Quang A, người cũng là nhà hoạt động dân chủ tích cực, đưa ra nhận định:
“Tôi nghĩ rằng chưa cần đến lúc nó vỡ quỹ, có thể là chế độ đã sụp đổ từ lâu rồi. Chỉ cần một lượng mấy trăm ngàn người [mất lương hưu] thôi thì đã có thể bục ra sự xáo động xã hội. Chuyện đấy chưa cần phải đến cái lúc hoàn toàn vỡ quỹ cho đến 2047”.
Theo cách nhìn của vị tiến sĩ, nguyên nhân lớn hơn làm cho chế độ đứng trước nguy cơ sụp đổ là họ đã “vay vô cùng nhiều” và “chi tiêu bừa bãi, không hiệu quả”. Ông cho rằng tương lai nhà nước bị vỡ nợ là “không xa lắm”.
Khi xuất hiện thông tin các quỹ của BHXH sẽ bị âm trong vài chục năm nữa, trên mạng XH, một số người nêu ra khả năng nhà nước sẽ tính đến các biện pháp cứu vãn như tăng thu qua các hình thức thuế, phí khác hoặc kéo dài độ tuổi làm việc. Về khả năng này, Tiến sĩ Quang A, có ý kiến:
“Họ có thể vá víu bằng những kiểu thí dụ là dâng tỉ lệ đóng góp lên rồi bắt càng nhiều người đóng bảo hiểm, thì nó sẽ kéo dài thêm được một chút cái sự vỡ quỹ đó. Nhưng mà về cơ bản đây là một hệ quả dễ tiên đoán của một hệ thống an sinh xã hội lạc hậu”.
Hồi giữa năm 2016, một cán bộ của cơ quan BHXH nói số người tham gia BHXH đã tăng thêm khoảng 220.000 người so với năm 2015, tuy nhiên tốc độ tăng như vậy vẫn bị xem là “chậm” và “còn thấp so với yêu cầu đặt ra”.
VOA
VOA
