Nhiều người vẫn luôn nhớ những gì khi sống gần
bên Bác sĩ trong những lúc bị lưu đày cùng cực và những dòng này như một kỷ
niệm mà vốn thực tế trong cuộc sống thường ngày BS không bao giờ đề cập đến cái
tôi ‘Le moi est haisable’.
Chúng tôi hơn ba chục tù nhân lương tâm có kèm
theo vài tù hình sự trá hình dưới danh tù an ninh quốc gia trộn lẫn để theo dõi
kiểm soát. Tất nhiên chuyện mang các tù nhân đi cất giấu rất thường trong nhà
tù Cộng sản mỗi khi có tin Cao Ủy Nhân Quyền Liên Hợp Quốc đến chẳng hạn, sau
khi Quý Ngài ra về mọi thứ đâu trở về đó.
Thế nhưng lần này chúng tôi đi xa, lâu dài đến
hơn hai năm và bị nhốt chung với tù hình sự thuộc loại trộm cướp, giết người có
hạng ở miền Nam Việt Nam, tại trại giam Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu. Hằng
ngày chỉ lao động quanh quẩn trong trại, nếu có ra khỏi cổng sẽ không xa là bao
với lời cảnh báo luôn răn đe ‘Nếu manh động sẽ bị cùm ngay cả tập thể trong
phòng giam…’
Trong số hơn ba chục từ các phân trại của nhà tù
Xuân Lộc về đây, chưa có BS Nguyễn Đan Quế, cho đến một buổi tối cánh cửa sắt
được mở ra và một tù nhân mới, nước da trắng, nụ cười trên môi, đôi mắt như
sáng hẳn lên ngước đầu chào anh em…Kẻ phụ xách đồ đạc, người dọn chỗ nằm…mặc dù
Bác sĩ rất tự nhiên và nói ‘Cảm ơn, tôi có thể làm được’. Thế nhưng trong sự
quý mến anh em không để BS làm chuyện gì. Qua những mẫu chuyện nhỏ như hỏi về
phiên Tòa mới xử BS như thế nào, dư luận trong và ngoài nước, sự vận động của
Vị Bào huynh là BS Nguyễn Quốc Quân…Trong sự vui mừng được gặp nhau nơi chỗ
khốn cùng các câu chuyện như không dứt và hẹn đến ngày mai khi nghe có tiếng
kẻng đã đến giờ giới nghiêm của trại giam…
Theo tiếng còi báo thức, từ sáng sớm các tù nhân
phải ra khỏi mùng và ra sân tập thể dục buổi sáng, nhưng hôm nay các động tác
chỉ qua loa vì ai cũng cố nhìn cho rõ từ khuôn mặt, chân cẳng, tướng đi, dáng
dấp của một nhân vật, người thành lập Cao Trào Nhân Bản và cổ súy triết lý Nhân
Bản. . Các tù nhân lương tâm đều nghe nói về BS với điểm đặc biệt về Đường lối
Nhân Bản Tiến bộ và quả là dịp may để cùng nhau ‘trực kiến chân tâm’ cha đẻ của
học thuyết này.
Vốn quan niệm của người Á Đông, lãnh tụ phải có
tướng như tướng đi, tướng ngồi, cách ăn nói, cử chỉ điệu bộ…dù là trong tù và
chính những nơi này thể hiện rõ nhất phẩm chất nhân cách con người như những
cái cuối cùng của tướng mệnh thể hiện ra bên ngoài qua hành vi, tâm cử nóng
giận tham sân si...
Bác sĩ đi khoan thai và rất tự tin, người mập,
mới buổi sáng nhưng trán ửng hồng và BS cho biết ‘Mình bị áp huyết tuy không
cao lắm’. Việc đầu tiên các tù nhân chứng kiến sau giờ tập thể dục trước bữa ăn
sáng, một cách kín đáo BS đã nhờ anh trưởng phòng mang những món quà chia nhỏ
gồm thức ăn do gia đình tiếp tế từ Chí Hòa chia sẻ đến anh em không may mắn, có
người thiếu quần áo vì bị giam giữ trong điều kiện quá khắc nghiệt, hình như BS
chỉ giữ lại những gì cần thiết như nguyên lời anh em vẫn còn nhớ ‘Tôi không có
nhu cầu nhiều…’
Như vậy là ngay từ bước đầu BS đã có được sự hòa
nhập tuyệt vời, mà vốn tù chính trị người nào án cũng trên mười năm rất dễ sinh
khó tính. Một phần từ tiềm ẩn tự nhiên không có một ca sĩ nào thích danh ca nào
khác ngoài chính mình, cũng như hệ luận không có chính khách nào ưa nhau cả! Đó
là sự thực!
Điều đặc biệt, ngay từ đêm đầu tiên khi mới đến,
anh em tụ tập quanh chỗ nằm BS để hỏi thăm và cũng từ đêm hôm sau BS đã biến
thành một diễn đàn mini ngay, nói đúng ra là phổ biến Đường Lối Mới Nhân Bản.
Với các tù nhân lương tâm lâu năm gặp hết chính khách này nọ từ các trại như Thung
Lũng Tử Thần với nhiều vô số các chính khách Bộ Trưởng, Tướng Lãnh miền Nam
trước đây cũng như nhân vật tầm cỡ quốc gia khác của miền Nam, họ đã được nghe
rất nhiều lý thuyết và học thuyết…nhưng điểm khác biệt ở chỗ mọi thứ được nhân
danh để Cái Tôi của chính cá nhân nổi bật lên, riêng trong trường hợp BS Quế
với câu nói rất ấn tượng khiến anh em đều ngỡ ngàng, đó là ‘Đường lối sẽ sáng
trước và mọi thứ sẽ theo sau như một hệ luận tất yếu!’
Nhiều anh em đặt vấn đề vai trò về sau của Ông,
BS đã vui vẻ nghiêm nghị trả lời ‘Vai trò của chúng ta làm sao cho đường lối
ngày càng sáng lên….thế là chúng ta có vai trò rồi!’ Anh em nhớ lại những chặng
đường đã qua với các tổ chức đều phân công chức vụ trước, thậm chí có nhiều
trường hợp không hài lòng nhau mà sinh mâu thuẫn. Bác sĩ nói: - Chúng ta đang
xây dựng một đường lối mới dựa trên nền tảng tiến bộ vượt bực của khoa học hiện
đại đang ảnh hưởng và thay đổi cuộc sống của nhân loại, cụ thể như một nền nông
nghiệp không cần đất đai hoặc xưa nay nhà cửa đều có móng nhưng nay nhà có thể
xây ngoài vũ trụ…do đó mọi nền tảng tư duy phải thay đổi, con người cần phải có
sự thay đổi tận gốc rễ về nhân sinh quan, vũ trụ quan để thích nghi ngay với
nền tảng tư duy mới… mới có thể đưa nhân loại thoát khỏi khủng hoảng.
Các bạn tù chưa chắc đã theo nhưng đều lấy làm
thích thú vì nghe những điều mới lạ và hằng đêm nơi chốn sâu thẳm tận cùng của
thế giới này, một địa ngục có thật với những phổ biến triết lý nhân bản, nhân
quyền. BS đề cập: ‘Đường Lối mới không chỉ nhằm giải quyết những vấn nạn
của xã hội hiện nay, nhưng chính yếu là mang lại triết lý sống cho người dân
Việt, đó là sống cho ra bộ mặt con người và ngày càng tỏa sáng khi kết hợp
truyền thống bao dung nhân ái của dân tộc với Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân Quyền’.
Nhiều người vẫn luôn nhớ những gì khi sống gần
bên Bác sĩ trong những lúc bị lưu đày cùng cực và những dòng này như một kỷ
niệm mà vốn thực tế trong cuộc sống thường ngày BS không bao giờ đề cập đến cái
tôi ‘Le moi est haisable’. Cho dù anh em đều biết BS từng là một trong những
sinh viên nổi bật, thông minh của trường đại học y khoa Sài Gòn, tốt
nghiệp Bác Sĩ Y khoa lúc 24 tuổi và là một trong những Giảng viên Phụ
Giảng trẻ nhất của Viện Đại Học Sài Gòn.
Tưởng cũng xin ghi lại những nẻo đường có thể từ đó
như những cái duyên BS đã gặp gỡ các nhà hoạt động nhân bản, nhân quyền ở Âu
Châu. Đó là vào năm 1967, ông được học bổng của Fellowship
của Cơ Quan Nguyên Tử Năng Quốc Tế (IAEA), chuyên ngành Đồng Vị Phóng Xạ ở Bỉ.
Thế rồi trọn một năm ở Pháp học vật lý lý thuyết về ĐVPX, sau đó chuyên sâu hơn
(subspecialty) như dùng ĐVPX khảo cứu trong Endocrinology nên phải qua Anh. Ông
được mời nhưng đã từ chối làm việc với Tổ Chức Y Tế Quốc Tế và quyết định trở
về Việt Nam
cuối tháng 10 năm 1974. Sau đó dạy học tại trường Đại Học Y Khoa và làm Trưởng
Khu Khoa Đồng Vị Phóng Xạ tại Bệnh Viện Chợ Rẫy.
Điều quý giá đáng trân trọng nhất của một
người tù chính trị đó là sự khí khái và đức bao dung. Con người của BS không có
sự hận thù và tìm cách trả thù, thậm chí những ngày tháng tù tội của BS như một
bằng chứng về kẻ gieo mầm không hận thù cũng bị trả thù trên một đất nước với
những người lãnh đạo luôn trị người bằng mâu thuẫn.
Quost vult perdere dementat! Muốn trị ai hãy làm
họ điên loạn! Các tù nhân bị giam giữ ở đây đều đã thụ án trên mười, có người
đã trên mười lăm năm, hậu quả với nhiều chứng suy nhược tâm thần, nhưng tất cả
đều như được vực dậy qua đường lối nhân bản, mỗi cá nhân là một Hữu thể Duy
Nhất, Một Nhân Vị Tự Do!
Nguyễn Quang
***
