XIN MỜI ĐỌC BÀI VIẾT CỦA MỘT ĐỒNG
HƯƠNG
TỪ HOA KỲ VỀ VN LÀM TỪ THIỆN "TRẢI LÒNG"
Lệ Hoa
Wilson
(Bài viết riêng
cho Người Việt)
Thật tâm đắc với bài viết.Làm từ thiện với người thành tâm thiện
chí nó khác với mục đích làm từ thiện để "đánh bóng tên tuổi" và dĩ
nhiên đau lòng với những kẻ có chức quyền lo thu vén lợi lộc cho bản thân ,
dửng dưng trước nỗi đau của người nghèo, người bất hạnh... " con thú còn
không quay lưng trước nỗi đau của đồng loại, huống hồ con người ?! Thấm thía
thật!
Làm từ
thiện tại Việt Nam:
'Yes or No?'
Không
phải lúc nào mình làm từ thiện cũng đều được hoan nghinh đâu. Tâm tình con
người hết sức là rắc rối. Thương yêu, hờn ghét, ganh tị, oán giận, mặc cảm, dĩ
vãng... sẽ nở ra những đóa hoa hương thơm ngào ngạt hoặc tua tủa
gai nhọn hại người.
Tôi
thường cố gắng nhìn mọi người, mọi khía cạnh cuộc đời với con mắt tích cực. Mỗi
ngày đều có sáng tối, mỗi chuyện đều có đúng sai, mỗi người đều có tốt xấu. Vậy
nếu bạn có giận tôi vì tôi về Việt Nam làm từ thiện thì xin bạn hãy quay lưng
lại với những cái gì gọi là ủy ban, là tham nhũng, là đục khoét, là độc tài...
để trở về nhìn những con người bạc phước, thiếu thốn, những con người đã có
cùng chúng ta một dòng máu, một lịch sử. Những con người mà
hàng ngàn năm trước đây thân nhân họ đã cùng thân nhân ta ngâm mình dưới nước
đóng từng cây cọc nhọn để chọc thủng đoàn thuyền hung hãn của bọn xâm lăng, đã
gục ngã trên những mảnh đất khô cằn để máu và mồ hôi thấm sâu từng tấc đất. Họ
hiện nay không có con du học ngoại quốc, không có tài khoản ở nhà băng Thụy Sĩ,
không có biệt thự trên đồi núi cát vàng.
Họ chỉ
cần bao gạo 10 kí lô, thùng mì ăn liền, chai xì dầu rẻ tiền, bịch đường, gói
muối để biết chắc rằng vài ngày tới cả nhà sẽ có miếng ăn và người chồng có thể
nghỉ khiêng vác để nằm nhà một hai ngày mong làm hạ cơn sốt, người vợ có thể
nghỉ gánh gồng một hai ngày để băng bó vết nứt nẻ nơi bàn chân. Bạn ơi, hãy nói
“Yes” nha bạn.
Sao cùng
là con người mà đứa trẻ ở xứ khác được nâng niu chiều chuộng, còn đứa nhỏ này
đang mang bệnh ung thư, da mặt tái mét, đầu cạo trọc lóc, lại phải nằm trên
chiếc chiếu sờn rách dưới gầm giường.
Không,
tôi không viết trật đâu bạn à. Nó đang nằm đó, trên nền đất, dưới gầm của một
cái giường mà trên đó có hai ba đứa trẻ may mắn khác, cũng mang bệnh ung thư
như nó đang nằm, một cánh tay khẳng khiu chìa ra với ống kim đâm vào gân máu,
một bịch nước hóa chất máng lỏng lẻo ở cây cột giường trên.
Nó nhoài
đầu ra khỏi gầm giường, nói nhẹ: “Cho cháu chụp hình với ông bà Mỹ!” Ông bà Mỹ
đây là thằng con lai của tôi và cô bạn Mỹ trắng của nó với mái tóc nâu vàng.
Tôi dẫn hai đứa, khi chúng về thăm Việt Nam, vô nhà thương ung bướu Gia
Ðịnh để chúng phát chút quà và học một bài học lớn.
Tấm hình
của đứa nhỏ sẽ không có con búp bê Barbie xinh đẹp, không có cái áo đầm vải
lanh mắc tiền, không có sợi dây chuyền lắp lánh nơi cổ và chính nó cũng sẽ
không nhìn được hình dáng xanh xao rã rời của nó.
Nhưng nó
vẫn hạnh phúc vì được chụp chung với bà Mỹ có mái tóc khác màu đang quì xuống
sàn gạch cầm tay nó. Ðôi khi hạnh phúc thật là giản dị, giản dị đến nỗi làm tim
mình rướm máu. “Bà Mỹ tóc vàng” nước mắt rưng rưng...
Tôi không
biết chắc là có nơi nào trên thế giới mà các bệnh viện giống như ở Việt Nam? Nơi đây có
chen lấn để lấy số, có mời chào bịch mận gói xoài, có làm mối bán chút máu dư
thừa, có giành giựt xe ôm, taxi, có thừa cơ móc túi giựt tiền, có chạy theo níu
kéo xin chút quà còn sót lại, có nụ cười nịnh nọt nài thêm giọt thuốc, mũi kim,
có tiếng chửi tục tằn khi không vừa ý.
Ðó không
phải là nhà thương, đó là một bãi chiến trường. Bệnh nhân muốn giết vi trùng.
Bác sĩ muốn giết lương tâm. Nhân viên y tế muốn giết lòng thương hại. Nhân công
muốn giết mệt mỏi. Người nuôi bệnh muốn giết sự bất công.
Ôi, nơi
đây đầy những nụ cười gượng gạo và tràn trề nước mắt khổ đau.
Vậy thì
bạn ơi, nếu có dịp chia sẻ làm sao ta có thể quay lưng?
Người bị
bịnh ung thư sẽ không lây bệnh cho bạn nhưng người nuôi bệnh và người quanh
quẩn bên hành lang để kiếm chút quà dư thừa thì có không biết bao nhiêu là
bệnh. Nếu bạn là người dễ bị nhiễm trùng xin bạn đừng đến bệnh viện mà hãy đến
các nơi nấu ăn từ thiện. Bếp từ thiện của sư cô Như Giác là một trong những
điểm phát thức ăn hằng ngày cho thân nhân của người bệnh.
Nụ cười
của trẻ em nghèo khi nhận được một bao gạo từ thiện.
Họ đến từ
gần như Mỹ Tho, Cái Bè, quận 1 quận 5, từ xa như Quảng Ngãi, Quảng Nam, Qui Nhơn,
Ðà Nẵng. Họ hoặc ngủ la lết bên cạnh đứa con xanh xao vàng vọt trên sàn phòng
bệnh hoặc mướn một cái giường đơn trong hẻm nào đó với tất cả thiếu thốn tiện
nghi. Họ đã cầm bán đến con trâu cuối cùng hoặc đã ngậm ngùi từ giã căn nhà ọp
ẹp trên công đất khô cằn để có tiền chữa bệnh cho con.
Lần này
đến bệnh viện với chị Ba, chủ nhân tiệm ăn Thành Mỹ, em Hạnh chủ nhân tiệm ăn
PhoNMore ở Long Beach, em Diệu Ánh ở Tổng Hội Cư Sĩ và một vài người bạn, chúng
tôi len lỏi lên cầu thang để đến tầng lầu ba nơi chữa trị cho thiếu nhi. Tôi
dùng đúng động từ bạn à. Len lỏi, vì thân nhân và cả bịnh nhân ngồi chật cả các
bậc thang lên lầu, chỉ chừa một lối đi nhỏ vừa chèn nhét một bước chân! Với các
chất nêm nếm độc hại từ Trung Quốc, với dòng nước nhiễm trùng từ chất thải nhà
máy, với khói bụi mù bay, trẻ em bây giờ bị ung thư nhiều hơn bất cứ lúc nào.
Chúng tôi
đứng trước cửa phòng chờ nhân viên trật tự dẫn đi, nhìn cái hành lang đáng lẽ
ra phải trống trải và được quét dọn sạch sẽ, vệ sinh để cho nhân viên y tế đẩy
các xe thuốc, các y tá vội vã chạy tới phòng khi chuông reo, các bác sĩ di
chuyển thong thả để khám xét bịnh nhân, nay lại chật ních (tôi không thể dùng
danh từ nào khác) những bịnh nhân và thân nhân, nằm ngồi ngổn ngang, mà cặp mắt
đỏ hoe.
Người cha
tay mặt ẵm con, tay trái cầm bình nước hóa trị giơ cao khỏi đầu để từng giọt
chảy qua cây kim thấm vào dòng máu bịnh hoạn của con, chân bước vòng vòng trong
cái không gian nhỏ hẹp, miệng ru nhỏ cho đứa con bớt khóc, bớt đau... ôi con
ơi, nếu cha có thể nhận những khối u nần xấu xa đó để cho con được tươi cười
chạy nhảy ngoài kia... cha sẽ nhận ngay để đầu con khỏi trọc, để da con khỏi
xanh, để con vang vọng tiếng cười thay vì tiếng khóc đau thương.
Những bao
thơ đựng chút ít tiền mà chúng tôi trao qua tay họ sẽ không làm họ hết bịnh,
hết khổ nhưng đã làm cho họ ngay trong phút đó, ngay trong hiện tại đau thương
đó, nở được nụ cười.
Buổi
chiều chúng tôi đến bếp ăn từ thiện chùa Bảo Vân để chia sẻ buổi cơm chiều.
Tôi biết
chắc là 70 phần trăm các bạn về Việt Nam làm từ thiện đều biết nơi đây.
Những thức ăn chay bổ dưỡng, ngon lành, sạch sẽ được các bạn trân trọng và thân
mật múc vào “cà mèng” của các thân nhân người bệnh.
Nơi đây
có hai loại từ thiện. Một là phát không các buổi điểm tâm, cơm trưa và cơm
chiều cho người nuôi bệnh. Hai là phát tiền để mua thêm thuốc. Ðể nhận được
thức ăn, người nuôi bệnh phải có giấy nhập viện của thân nhân. Ðể nhận được
tiền mua thêm thuốc, người nuôi bệnh phải có giấy từ địa phương chứng nhận
thuộc diện hộ nghèo.
Rời bệnh
viện ung bướu, ngày hôm sau chúng tôi đến trường Tình Thương Ái Linh ở số 119 đường
154, phường Tân Phú, quận 9, Sài Gòn, để tham dự buổi ăn trưa và hớt tóc cho
các học sinh tiểu học. Nơi đây do các sơ chủ trương với sự hợp tác của các sơ,
các dì và Phật tử. Các cô gái trẻ từ thành phố tới với đầy đủ dao kéo để hớt
tóc miễn phí cho các em, từ kiểu ngang vai tới xõa ngang trán, từ cạo trọc lóc
cho tới còn vài hàng lơ thơ. Thôi thì các “khách hàng” đòi hỏi đủ mọi kiểu mọi
dáng và mọi người đều được thỏa mãn, chỉ thiếu tiền “tip” mà thôi! Buổi ăn trưa
với cơm rang và đùi gà lăn bột chiên giòn. Wow, ngon ơi là ngon.
Có một em
bé trai 9 tuổi, cha mẹ chết hết, ông ngoại nuôi dưỡng, các thầy trong chùa Tân
Phú nhận làm đệ tử, các sơ cung cấp buổi ăn trưa với thịt cá bổ dưỡng, các cô
thầy Công Giáo dạy kèm thêm cho theo kịp chương trình. Thật là một mắt xích
hoàn hảo và tuyệt vời.
Chúng tôi
hỏi sao cháu xin cạo đầu trọc lóc mà không xin chừa một cái chỏm. Cháu trả lời
rành rọt:
“Dạ cháu
chưa đủ trình độ.”
“Chừng
nào thì cháu mới đủ trình độ?”
“Dạ khi
nào cháu học thuộc kinh Di Ðà thì sư phụ mới cho để chỏm!”
Chị Ba
Thành Mỹ thương quá nên gởi dì Bích Huyền, đại diện cho trường học, một số tiền
đến ông ngoại cháu.
Hạnh phúc
vô biên khi ta có thể hòa hợp với một tôn giáo khác. Chúng tôi cám ơn các thiện
nguyện viên Phật Giáo, các điều hành viên Công Giáo và ra về với nụ cười rộng
mở.
***
Trên
chuyến bay từ Taipei về Việt Nam, tôi ngồi gần một phụ nữ trẻ tên Lan ở miền
Bắc California.
Sau khi chuyện trò, cô cho biết ở Cái Bè có chùa Kim Phước ở ấp Hiệp Quới, xã
Hiệp Ðức, huyện Cai Lậy chuyên nuôi trẻ mồ côi và người già. Ngoài ra còn có
một nhóm thiện nguyện nấu ăn miễn phí cho bịnh viện. Thế là cuộc hẹn hò diễn
ra.
Từ Sài
Gòn xuống Cái Bè vào khoảng hai tiếng. Chúng tôi xuống xe và đi đò qua vàm. Quà
cáp đã được các vựa gạo và tạp hóa địa phương giao trước rồi. Cám ơn Trời Phật.
Nếu chúng tôi phải mang theo quà thì chắc chắn sẽ thành Người Bỏ Cuộc!
Tới nơi
mỗi người được một anh chạy xe ôm chở vô chùa. Tôi chắc chắn là các bạn sẽ đồng
ý với tôi là không ở đâu mà người lái xe hơi và xe gắn máy giỏi như ở Việt Nam! Trời ơi,
con đường làng tráng nhựa nhỏ hẹp, nếu ở bên Mỹ nầy, hai người đi bộ sẽ đụng
nhau chan chát, nhưng ở Việt Nam thì một xe chạy hướng Bắc chở đầy bao bố,
chuối, dừa xiêm, đu đủ, một xe chạy hướng Nam với chị Việt kiều xanh mặt ngồi
sau lưng. Hai chiếc xe ẹo qua ẹo lại, qua mặt nhau cái vù, anh hướng Bắc nhàn
nhã hướng về phương Bắc. Anh hướng Nam
thong thả hướng về phương Nam.
No problem! Chuối dừa vẫn xanh và chị Việt kiều cũng vẫn xanh dờn!
Nhà nuôi
trẻ và nhà dưỡng lão ở sát bên nhau. Trước mặt là ngôi chùa. Một bên tương lai.
Một bên dĩ vãng. Ðối diện là hiện tại. Chúng tôi đem kẹo bánh, quần áo mới mặc
cho các em. Bộ đồ đáng giá hai đô la. Nụ cười đáng giá ngàn vàng.
Các bô
lão thì vui mừng hể hả vì có người hỏi thăm và “chat.” Các cụ khoe các thời
khóa biểu tụng kinh, các hoạt động trong ngày, các tỉnh thành nơi các cụ đã
từng sống thời tuổi trẻ... Chúng tôi ngồi lên những chiếc giường tre trải chiếu
cói, nắm tay nói chuyện tào lao.
“Bà tám”
một hồi tôi ra vẻ thành thật và ghiền ghiền hỏi coi ở đây có cụ nào biết đánh
tứ sắc hay không vì tôi ghiền quá rồi. Thế là trận cười như pháo nổ lên. Không
cô ơi, ở đây thứ nhất không tiền, thứ hai thầy cấm! Vậy thôi, cháu từ giã các
dì nha. Khi nào có tiền và thầy cho phép thì các dì email cho cháu nha. Ủa mà
email là cái gì vậy cô? Thỉnh thoảng có y tá tới cho thuốc chớ chưa nghe tới y
meo bao giờ! Thôi các dì ơi, biết nhiều khổ nhiều. Các dì hãy nhìn cái dòng
sông nho nhỏ ngoài sau bếp kia mà tận hưởng hương vị quê hương, quên cái tên
email nhiều chuyện kia đi.
Lại một
màn ẹo qua ẹo lại. Từ xa tôi ngắm nhìn cái cầu hẹp vừa đủ để đẩy cái xe đi chợ,
nay phải vui vẻ giang rộng vòng tay đón hai chiếc xe gắn máy! Tôi nói giang
rộng vòng tay là vì cái cầu không có thành cầu, chỉ chơ vơ một mảng xi măng bắt
qua sông và dòng sông thì lúc nào cũng hạnh phúc đón chào bạn, từ chết tới bị
thương!
Trong óc
tôi thoáng hiện kinh cầu siêu, nhưng tôi chưa chết mà. Lại thấp thoáng kinh cầu
an, nhưng tôi có bịnh hoạn gì đâu. Hay là nên sám hối những tội lỗi đã gây ra?
Tôi còn đang chọn lựa thì vù một cái, chiếc xe đã băng ngang cầu, nó vẫn nổ
máy, tôi vẫn xanh lè.
Lên xe
hơi (cám ơn Chúa), chúng tôi thẳng tiến về Cần Thơ và tới Hậu Giang. Hình như
các chùa thuộc phái Nam tông và Khất Sĩ không được chánh quyền ủng hộ lắm vì họ
chỉ thờ duy nhứt một vị Phật Thích Ca. Các chùa thuộc Bắc tông thì thờ nhiều
Phật khác nhau, nhứt là Phật Quán Thế Âm thành ra dễ dàng cho nhiều người tới
hành hương, cầu xin, cúng dường, lễ bái, v.v...
Các tin
đồn thường được tung ra là Mẹ Quan Âm chùa này linh thiêng, cầu đâu có đó,
tượng Phật Mẫu chùa nọ thường có ánh sáng cầu vòng xuất hiện, cúng dường nhiều
và thành tâm cầu nguyện thì vận may chẳng bao giờ bỏ bạn. Ðào mả, bốc mộ ông
bà, cha mẹ đem đến chùa kia xây lăng thì con cháu sẽ làm giàu tiền đếm mỏi
tay...
Và chúng
tôi chọn một chùa Nam
tông ở Hậu Giang nằm giữa cộng đồng Miên Việt vì họ nghèo thật sự. Nước mưa
ngập chùa, các sư cởi trần trộn hồ, đấp nền, xây cảng. Ðâu có đại gia hoặc tai
to mặt lớn của chánh quyền tới cúng bái đâu mà có tiền mướn nhân công. Phật
thương chúng sanh. Chúng sanh phải tự thương mình! Gạo, bánh, đường, xì dầu,
quần áo trẻ em được các bạn cùng các sư tưng bừng trao qua tay.
Ðã lâu
tôi không thấy những bàn chân đen đủi, nứt nẻ với những ngón cái phồng to và
hơi quặp về phía trái vì đi bộ và gánh vác nặng nề. Ngày hôm đó những bàn chân
này như những mũi kim nhọn đâm vào tim tôi khiến tôi nhớ đến những món ăn béo
bổ dư thừa mà tôi đã đổ vào ống cống và nghiền nát...
Tôi nhớ
lại bài báo tôi vừa đọc quảng cáo các đại gia Việt Nam ăn chén yến 500 đô la,
các nữ doanh nhân thành đạt xách cái bóp Hermes 10,000 ngàn đô! Tôi và họ có
khác gì không? Chắc là không. Vì tôi và họ đã cùng ăn chén cơm nguội, đã dùng
hết cái phước đức đã tạo ra từ kiếp trước mà kiếp này chẳng nấu được chén cơm
nóng nào...
Sư cả là
một người trẻ tuổi, đã có bằng cử nhân về tâm lý học ở thành phố Saigon. Sư đã qui tụ các trẻ mồ côi, lang bạt, quậy phá
trong phường về chùa, dạy chúng Phật pháp, văn hóa và cho chúng qui y. Người
dân trong phường rất vui mừng và biết ơn sư vì đám trẻ không còn trộm cắp phá
phách như xưa mà lại biết tu học và giúp đỡ mọi người. Các sư non này nói tiếng
Việt và Miên, đọc kinh tiếng Phạn và bập bẹ tiếng Anh. Vì tôi làm việc ở Long Beach với nhiều
người Miên nên tôi cũng quơ quào được vài chữ Miên. Thế là một “trận chiến”
Miên-Việt-Anh giữa tôi và các sư non diễn ra, thôi thì mạnh ai nấy cười vì hiểu
được có, hiểu lầm có và hoàn toàn không hiểu có.
Các sư
giương dù tiễn tôi ra khỏi hẻm với những câu thank you, good bye, see you
again, ôkun, cám ơn vang dội. Cám ơn Trời Phật, không phải nơi đâu tôi cũng
khóc. Ðời còn cho ta nhiều dịp để cười nếu chúng ta biết mở trái tim. Thật là
hạnh phúc khi ta có thể hòa đồng với một giống dân khác, một văn hóa khác, một
hệ phái khác. Chân trời thật là rộng.
Chùa Kỳ
Quang 2 ở 154/4A Lê Hoàng Phái, phường 17, quận Gò Vấp là một quần thể Phật
Giáo kiến trúc khác lạ với chánh điện là những thạch nhũ nhân tạo màu xám cho
ta cảm giác của sự khám phá và thiên nhiên. Tất cả tượng Phật trong lòng điện
đều tạc bằng đá trắng, từ Phật Thích Ca, các vị Phật khác cho tới 18 vị La Hán
và các vị tổ. Có những hang động nho nhỏ thờ Bồ Tát Ðịa Tạng, Bồ Tát Quán Thế
Âm, ta có thể lặng lẽ ngồi đầm ấm đối mặt với các Ngài trong một không gian nhỏ
nhắn và an tịnh, lòng lắng dịu để thong thả trở về...
Hậu điện
là nhà bếp và các dãy phòng dùng để nuôi các trẻ mồ côi và bại não. Phòng ốc
sạch sẽ, gọn gàng. Các chị phụ bếp, nuôi trẻ dịu dàng, nhân hậu. Nhưng những
đứa trẻ lại làm mắt bạn cay cay. Những cái đầu lớn hơn hai trái dưa hấu, gương
mặt già cỗi của một người 70 tuổi (dù cháu chỉ mới 5 tuổi), bàn tay bị da bao
dính lại, hai tai cái xệ cái nhổng, xương sống không chống đỡ nổi thân hình chỉ
nặng 5 kí, những đứa trẻ này suốt ngày, suốt đời nằm đó, không nói năng, không
nghe ngóng, không nụ cười. Chỉ có tiếng rên nho nhỏ và ánh mắt dại khờ.
Các chị
nuôi trẻ đút từng muỗng cháo nghiền nát với rau xanh vào miệng để giữ cho tim
cháu đập... Người Việt Nam
bị nhồi sọ, cho tới giờ phút này, sau khi chiến tranh chấm dứt 40 năm cũng vẫn
còn đổ thừa mọi bịnh hoạn cho chất độc da cam! Hình như đổ thừa cho Mỹ với chất
độc da cam (dù đã bị thua kiện ở tòa án quốc tế) thì dễ hơn là đổ thừa cho các
chất hóa học nêm nếm độc hại từ Trung Quốc.
Chúng tôi
tặng chùa sữa, tã, đường, bột ngọt và tiền cho các chị nấu bếp và phục vụ.
Chúng tôi
gặp một cô gái Tây phương trẻ tuổi vào phòng. Nói chuyện với cô mới biết cô và
một nhóm bạn đến từ một hội thiện nguyện Công Giáo ở Barcelona, Spain.
Họ ở Việt Nam
ba tháng để thăm viếng và làm việc với các chùa chiền có nuôi dưỡng các cháu
khuyết tật. Họ vỗ về, an ủi và chuyện vãn với các cháu. Không biết các cháu có
hiểu gì không khi họ nói líu lo nhưng chắc là tâm linh của các cháu sẽ cảm nhận
được tình yêu thương nhân loại mà họ chia sẻ với các cháu. Xin cám ơn
Chúa và các con chiên của ngài.
Nơi cuối
cùng chúng tôi viếng cũng là một chùa Khất Sĩ, tịnh xá Ngọc Huệ 210/3 Quốc lộ
1A, Khu 3, phường 2, thị xã Cai Lậy, Tiền Giang. Chùa đã thông báo đến các hộ
dân và hơn trăm người khiếm thị đã ngồi chật phòng họp khi chúng tôi đến. Họ
gồm đủ đàn ông, đàn bà từ già tới trẻ. Họ sắp hàng vịn vai nhau. Tôi và một vài
thiện nguyện viên nắm tay dẫn họ đến trước bàn nơi các bạn phát cho họ bao thơ
đựng tiền.
Có người
mất thị giác bẩm sinh, có người bị bịnh không tiền chữa, có người bị thương nơi
chiến trường. Tôi ngạc nhiên khi nói chuyện với họ và biết có nhiều người trong
số họ bị mất thị giác khi là chiến sĩ của Việt Nam Cộng Hòa. Có một người vừa
mất hai con mắt vừa mất cả chân trái.
Tôi trân
trọng đặt tay lên vai anh nói lời cám ơn, người chiến sĩ đã bỏ lại một phần
thân thể nơi chiến trận cho những kẻ hậu phương như tôi. Lần này thì tôi không
cười mà lại rưng rưng nước mắt, bệu bạo nói lời cám ơn. Anh không thấy cặp mắt
tôi ướt đẫm nhưng nghe được giọng tôi nghẹn ngào. Anh chỉ cười nói, “Thôi cô
ơi, đã lâu rồi, còn gì nữa.”
Phải rồi,
còn gì nữa hả bạn? Còn chớ, còn nhiều lắm bạn à. Còn những dòng sông hôi thúi
vì chất thải, còn những khói bụi mù bay trong hơi thở, còn những hóa chất gây
ung thư đầy trong thức ăn, còn những thước đất lùi sâu về Bản Giốc, còn những
đồng tiền xót ruột vào túi công an, còn những bao thơ dầy cộm chạy chức, chạy
tội, còn những cô gái cúi đầu từ giã quê hương, còn những uất hận của bao chiến
sĩ Việt Nam Cộng Hòa... còn nhiều lắm bạn ơi..
