Lạ Quá! Sao Lại Đổ Lỗi “Tư Duy Tiểu Nông”
Làm Hỏng Ngành Giáo Dục.
Nguyễn
Quang Duy
Báo Giáo Dục Việt Nam ngày 22/09/2016, đưa nhận định của
Giáo Sư Nguyễn Xuân Hãn Phó Chủ tịch Hội Vật Lý Việt Nam “Đừng làm chương trình, sách giáo khoa bằng tư duy... tiểu nông".
Hai năm sau, đến ngày 12/09/2018 cũng trên Báo Giáo Dục
Việt Nam Giáo Sư Hãn lại đổ lỗi cho chương trình soạn và thẩm định sách giáo
khoa theo “văn hóa tiểu nông” không khoa học nên mới dẫn đến việc khủng hoảng
giáo dục.
Trả lời BBC tiếng Việt, Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng, khoa
Đông Phương học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, cũng cho biết:
"Về
chuyện cải cách giáo dục, tôi nhớ nhà toán học Hoàng Tụy từng nói Cải cách giáo
dục của Việt Nam mấy chục năm nay thất bại vì tư duy tiểu nông, vì bóc ngắn cắn
dài cắt khúc cuốn chiếu, thiếu một người nhạc trưởng có tâm, có tầm, có uy tín
và uy lực, dám chịu trách nhiệm, huy động được cả tài lực lẫn vật lực của chính
phủ và của xã hội."
Đã nói tới khoa học thì thay vì vô cớ đổ lỗi cho “tư duy
tiểu nông” hay “văn hóa tiểu nông”, chúng ta thử tìm hiểu nguyên nhân trước khi
dẫn đến kết luận và tìm ra giải pháp để giải quyết vấn đề.
Văn
Hóa Tiểu Nông là gì?
Người Việt đa số sống bằng nghề nông. Đời sống nông dân chủ
yếu là tự lực, tự cường, tự cung, tự cấp, sống thực, không hình thức, không
tham lam, trao đổi với bên ngoài chỉ xảy ra khi thật sự cần thiết…
Người nông dân vì thế rất độc lập, yêu quê hương, nhận
trách nhiệm, sống nhân bản, hòa đồng với thiên nhiên, tôn trọng và duy trì những
quy ước, những trật tự do cha ông để lại.
Đương nhiên nền văn hóa nào cũng có mặt trái như bản
tính của người nông dân là ngại thay đổi, không cạnh tranh, không thích hợp cho
việc buôn bán, không thích đời sống ồn ào phố thị…
Khi đất nước lâm nguy những nông dân sẵn sàng nhận trách
nhiệm tòng quân cứu nước. Hết chiến tranh họ lại quay về lo cầy cấy ruộng vườn xây
dựng gia đình và đất nước.
Việt Nam được tồn tại đến ngày nay chính nhờ những nông
dân tay lấm chân bùn thật thà chất phát.
Nông thôn Việt Nam cho đến 1954 rất độc lập với sự quản
lý của chính quyền trung ương. Xã hội Việt Nam vì thế được phân quyền một cách
hết sức rõ ràng.
Khi triều đình thuyết phục được tầng lớp tiểu nông thì mọi
việc dù lớn thế nào cũng xong. Còn nếu như nhà Vua không hợp với lòng dân thì
“phép vua thua lệ làng” việc gì cũng hỏng.
Như Hội Nghị Diên Hồng thà chết không hòa.
Như cải cách giáo dục tại Việt Nam trước năm 1945. Khi
Vua Thành Thái ra sắc lệnh theo tân học dùng chữ Quốc Ngữ các thầy đồ ở thôn
quê đồng loạt tuân theo dạy chữ Quốc Ngữ cho con em nông dân và khuyến khích nông
dân cắt tóc ngắn theo tân học…
Nông thôn thời đó thay đổi rất nhanh và cũng nhờ thế mà
phong trào Việt Minh Cộng Sản đã nhanh chóng cướp được chính quyền khi Nhật đầu
hàng Đồng Minh.
Văn
Hóa Cách Mạng Xã Hội Chủ Nghĩa
Năm 1949 khi đảng Cộng sản Trung Hoa thắng cuộc, tình
hình miền Bắc Việt Nam cũng bắt đầu thay đổi.
Đến năm 1952 đảng Cộng sản Việt Nam bắt đầu phóng tay
phát động Cải Cách Ruộng Đất với chủ Trương “Trí phú địa hào, đào tận gốc trốc
tận rễ”, toàn miền Bắc ngập trong máu và nước mắt tiểu nông.
Đa số những người giàu có ở nông thôn đã rời lên thành
phố tránh chiến tranh. Khi chỉ tiêu 5% dân số là địa chủ được đưa ra thì thầy
giáo, tiểu nông và những người có văn hóa ở nông thôn là thành phần bị ảnh hưởng
nặng nề nhất.
Văn hóa tiểu nông bị xóa bỏ được thay thế bằng văn hóa
cách mạng nhập cảng từ Trung Hoa.
Văn hóa cách mạng tôn thờ lãnh tụ, trung thành với tổ chức,
trung ương tập quyền và độc quyền lãnh đạo, là hồng hơn chuyên, là tuyên truyền
ngụy biện phản khoa học…
Khi biến thái văn hóa này kết hợp quyền lực và quyền lợi
biến thành các nhóm lợi ích chỉ biết đến quyền và tiền.
Văn hóa mới cần phải có con người mới. Lớp người mới thấm
nhuần văn hóa cách mạng ở nông thôn được ồ ạt đưa vào chính quyền, được đưa vào
ngành giáo dục, được đưa lên thành thị.
Hầu hết người thành thị tránh công sản di cư vào Nam. Lớp
người mới xã hội chủ nghĩa mang những thói quen từ thôn quê lên thành thị biến
thành phố ra nông thôn.
Hà Nội ngàn năm văn vật biến thành Hà Nội vạn vật. Nhà
nhà nuôi chó, nuôi heo, nuôi gà, nuôi vịt để ăn thịt và để tăng gia sản xuất. Hải
Phòng, Vinh và các thành phố lớn cũng chịu chung số phận.
Xã hội miền Bắc đảo lộn từ nông thôn đến thành thị. Văn
Hóa mang màu sắc Bắc Kinh ảnh hưởng nặng nề đến giáo dục, nghệ thuật, văn nghệ,
chính trị, tư tưởng, quân đội... nói chung là toàn xã hội miền Bắc.
Tầng lớp người mới này được đưa sang Trung Hoa, Liên Xô,
Đông Âu du học trở thành tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa.
Mà xã hội chủ nghĩa là cái chi chi đến nay chưa ai rõ nên
bao thế hệ trí thức xã hội chủ nghĩa miền Bắc cứ thế nhắm mắt mà đi, sai đâu sửa
đó càng sửa càng sai.
Bởi thế thực hiện quản trị kiểu cuốn chiếu, không đâu
vào đâu, lãng phí, gian dối, thiếu khoa học, thiếu viễn kiến, thiếu trách nhiệm,
thiếu lãnh đạo có tâm có tầm… thì không chỉ riêng trong ngành giáo dục mà là
phương cách quản trị ngày nay.
Phương cách quản trị đất nước này xuất phát từ văn hóa
cách mạng xã hội chủ nghĩa không có chút tư duy tiểu nông tí nào.
Nông dân vốn bản tính làm đâu ra đó, sẵn sàng nhận trách
nhiệm, không gian dối, ăn chắc mặc bền, quý trọng từng hạt gạo cộng rơm, tôn trọng
của công, lo chuyện làng xã, tôn trọng quy ước và lãnh đạo làng xã…
Không hiểu cái gì cũng đổ lỗi cho ông bà coi chừng bị ông
bà quở chết.
Bà
Chủ Tịch Quốc Hội nói gì về giáo dục ?
Trên Báo Giáo Dục Việt Nam ngày 13/09/2018 Giáo Sư Nguyễn
Xuân Hãn bắt đầu bằng lời phát biểu của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân:
“Sách vở tôi học mấy năm sau em tôi vẫn
dùng học lại được. Bây giờ mỗi năm một sách khác, tốn tiền nhân dân lắm!…”
Báo Lao Động nói rõ hơn về ý kiến của bà Chủ tịch Kim
Ngân như sau: “Tôi thấy rất thương học
sinh hiện nay học quá khổ sở. Thế hệ chúng tôi học cách đây đã 50, 60 năm nhưng
kiến thức không quên điều gì. Tất cả các bài từ vỡ lòng vẫn nắm chắc. Trong đó,
3 tháng hè chúng tôi vẫn được nghỉ trọn vẹn. Học sinh hiện nay không có 3 tháng
hè trọn vẹn, không có tuổi thơ, không có vui chơi…”
Bà Kim Ngân không nói rõ là trước đây học sinh chỉ học 1
buổi, hoặc sáng hay chiều. Không như ngày nay các em phải học cả ngày. Ở thành
phố thích học thêm hội họa, võ thuật, nhạc,… cha mẹ cho học thêm không gò ép.
Bà Kim Ngân vốn xuất thân là nông dân, cả cha mẹ đều
theo cộng sản, chính quyền miền Nam biết rõ nhưng không phải vì thế mà đối xử
thiếu công bằng với bà.
Giáo sư Nguyễn Thanh Liêm cựu Thứ Trưởng Bộ Văn Hóa Giáo
Dục và Thanh Niên Việt Nam Cộng Hòa từng cho biết: “chính trị chỉ là nhất thời, tương lai của dân tộc mới trọng đại, những
gì thuộc phạm vi chính trị nhất thời đều phải ngưng lại trước ngưỡng cửa học đường.”
Bà học xong Trung Học rồi vào Đại học Văn khoa Sài Gòn
nhờ vậy ngày nay bà mới hiểu rõ nên nay đứng trước Quốc Hội mới tỏ bày sự luyến
tiếc nền giáo dục Việt Nam Cộng Hòa.
Việc bà Kim Ngân so sánh chẳng khác nào phủ nhận con đường
“Bi đác” Xã Hội Chủ Nghĩa, và biểu lộ tư tưởng về nguồn lấy nền tảng triết lý
giáo dục nhân bản, dân tộc và khai phóng làm căn bản.
Trên trang Báo Mới bà Chủ tịch Quốc hội Kim Ngân còn cho
biết: “Chúng tôi ngày xưa đi học đâu đến
mức vậy mà từ tên núi, tên sông, tên cao nguyên, thể hiện trên bản đồ sẽ ở đoạn
nào giờ vẫn không thể quên được, lịch sử các trận đánh, các triều đại từ Lý, Trần,
Tiền Lê đến giờ cũng vẫn nhớ nguyên. Còn giờ hỏi bọn trẻ những thứ đó hầu hết đều
không biết”.
Nghĩ thật buồn các em ngày nay không hiểu biết về địa lý
về sử ký Việt Nam thì làm sao biết được cội nguồn mà tìm về.
Làm toán mà đặt sai vấn đề thì đáp số đương nhiên là
sai.
Làm nhân văn xã hội mà nhìn sai vấn đề thì xã hội ngày
càng loạn.
Cách nhìn, cách đánh giá khi so sánh thể chế giáo dục Bắc
Nam của bà Kim Ngân là cách nhìn đúng đắn, rất khoa học rất đáng khuyến khích.
Cũng là người Việt Nam, cũng thoát khỏi sự cai trị của
người Pháp, cùng chịu chiến tranh mà tại sao miền Nam thành công cho đến nay cả
người theo cộng sản còn luyến tiếc. Còn miền Bắc càng cải cách càng lún sâu vào
khủng hoảng.
Bấy lâu nay tôi rất áy náy khi nghe nói đến cụm từ “tư
duy tiểu nông”, nhân cơ hội mới được tỏ bày nếu có điều chi chưa đúng hay chưa
rõ rất sẵn lòng đón nhận ý kiến và trao đổi.
Còn muốn có “một
người nhạc trưởng có tâm, có tầm, có uy tín và uy lực, dám chịu trách nhiệm,
huy động được cả tài lực lẫn vật lực của chính phủ và của xã hội." như
băng khăng của nhà toán học Hoàng Tụy thì phải trả ngay lại quyền cho người dân
chọn lựa.
Vì
sao chúng ta nên ủng hộ dân chủ?
Hết sức đơn giản vì nếu ông Tổng Thống và Nội Các của
ông ấy không làm tròn nhiệm vụ như lời hứa hẹn thì chỉ trong vòng 4 năm người
dân sẽ đuổi ông ta khỏi chính quyền trao quyền cho người khác thực hiện.
Vì giáo dục là trách nhiệm của toàn xã hội không phải của
riêng ai, muốn thực hiện tốt ông ấy phải thăm dò ý kiến của Giáo Sư Nguyễn Xuân
Hãn, của Tiến sĩ Nghiêm Thúy Hằng, của các thầy cô khác, của phụ huynh học sinh
và nhất là của người dân trong và ngoài nước để đưa ra và thực hiện những chính
sách khả thi nhất trong hoàn cảnh đất nước.
Có dân chủ Việt Nam mới thoát khỏi cách quản lý độc quyền
thiếu khoa học, thiếu viễn kiến, thiếu trách nhiệm sai lại sửa càng sai càng sửa
đất nước trải qua mấy chục năm nay.
Các thế hệ con em chúng ta không còn bị biến thành khỉ vì
giáo dục kiểu hiện nay (lời của Giáo Sư Hồ Ngọc Đại) hay không bị biến thành
“chuột bạch” tiếp tục bị mang ra làm thí điểm cho Công nghệ giáo dục.
Không con đường nào khác hơn Việt Nam phải tiến tới dân
chủ tự do.
Nguyễn Quang Duy
Melbourne, Úc Đại Lợi
16/9/2018
Nhân tiện cũng xin giới thiệu cùng các bạn 3 bài viết cũ
về Giáo Dục thời Việt Nam Cộng Hòa
Giáo dục Việt Nam: cố sửa hay trở về gốc? Nguyễn Quang
Duy
Cần tư thục hóa giáo dục Việt Nam. Nguyễn Quang Duy
Ưu việt của giáo dục miền Nam. Nguyễn Quang Duy
 |
