Dinh
Gia Long
Sài Gòn
Nguyễn Quang
Dinh Gia Long, chúng ta sẽ đến thăm một nơi mà đã là
người dân Sài Gòn không thể quên trong ký ức với những dấu ấn lịch sử, rồi từ
đó đưa đến thảm cảnh mỗi gia đình phải ly tán như hôm nay và vẫn còn di chứng
mãi về sau. Khi nhắc đến Dinh Gia Long trong chúng ta đều có câu hỏi hơi tò mò:
con đường hầm nào đã đưa Tổng Thống Ngô Đình Diệm thoát được khi bị đảo chánh?
Một câu hỏi về Người nhưng cũng cho chính mình với những bước chân cuối cùng
trong lúc sinh tử, có thể bị sát hại, bị bắn chết hay bất cứ nguyên do nào để
phải rời khỏi thế giới này.
Nhìn toàn cảnh thật nguy nga nhưng bên trong không có nhiều sảnh đường
lắm như không gian tuyệt đẹp bên ngoài, đây là kiểu kiến trúc của người Pháp
bao giờ các bức tường cũng thật dày chiếm hết không gian sinh hoạt. Từ bao lơn
tiền đường của Dinh có thể nhìn trông ra phía trước với một công viên thoáng
tao nhã, đặc biệt có cây cổ thụ to lớn với nhiều chùm rễ phủ xuống đến muốn
choàng mặt đất. Những chiếc ghế đá công viên lịch sự và nhiều người đã ngồi
xuống hay đang đi.
Du khách được hướng dẫn theo các mũi tên đã vạch sẵn, bây giờ được gọi
là nhà bảo tàng lịch sử gì đó của Nam bộ… có điều lạ đó là từ một Dinh với các
chính khách thường ra vào, nay trưng bày đầy các hình ảnh Phật ngay sảnh phía
tay phải khi du khách thăm quan mới bước vào. Cho dù các bức tượng có bị sứt mẻ
không được trùng tu bảo trì khi mang ra trưng bày, có cả tượng Phật đứng sau
tượng các Vua Việt Nam như một sự độ trì, còn các Thần vô số kể.
Nhìn chuyện xưa thấy chuyện nay, những cảnh quang mà du khách vừa được
thăm viếng ở các chùa đều có bàn thờ ông Hồ ngang với bàn thờ Phật hay có khi
lão ấy lại to lớn hơn ở phía sau để “độ trì cho Phật”.
Tương phản hơn với các sảnh phòng còn lại đó là súng đạn từ thô sơ đến
hiện đại mà trong đó sự tương phản sâu sắc nhất đều là nhãn hiệu Nga, Tàu… và
hình ảnh những người nằm xuống là người Việt.
Những khuôn mặt của các lãnh tụ cộng sản có Anh, Đức, Nga, Tàu và Việt
cộng, du khách thường dừng chân để xem danh sách của cái chính phủ bù nhìn gọi
là Chính phủ lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt Nam, quả là không ai biết tên
người ấy là gì và đã có mặt ở thế gian này. Ngoài một vài nhân vật như Thanh
Nghị, nhờ ông đã viết các tự điển và thuở còn học sinh, sinh viên chúng ta có
dịp tham khảo.
Còn Nguyễn Hữu Thọ, Chủ Tịch nước bù nhìn, theo những người từng nằm
chung mật khu với vị chủ tịch chính phủ - đã kể: các em giao liên đêm nào đến
phiên mình trực đều hoảng sợ. Người ta thường nghe từ phòng ông chủ tịch nước
đêm nào cũng có tiếng như mèo kêu khi giao cấu. Vô phúc cho em nào không “nhất
trí” thì ông sẽ “cơ cấu” cho hạ tầng công tác, đã vô kỷ luật với Đảng!
Nhìn ảnh của Lê Duẩn, Tổng bí thư, rồi nhìn về hướng trung tâm nhà hát
lớn của thành phố - Tòa nhà Quốc Hội của Việt Nam Cộng Hòa trước đây, đó là
những con đường Lê Lợi, Nguyễn Huệ, Tự Do… nay các toà nhà đã bị chiếm trọn
trong số hơn ba chục người con của vì vua trong các vua cộng sản với không biết
bao nhiêu là vợ với cô em nhỏ nhất là bác sĩ chăm sóc cho y khoảng ngoài hai
mươi khi lão đã thất thập cổ lai hy. Và Võ Văn Kiệt kia cũng vậy, Cầm kia là vợ
của người ta nên có câu ca “Cầm đã cầm cái của Kiệt…” truyền khắp dân gian nhất
là chốn sĩ phu Hà thành thường là miệng lắm thơ văn độc địa.
Khắp các phòng trưng bày gồm chiếc xe hơi gọi là của ông Kiệt vào Sài
Gòn để hoạt động nhưng vẫn không thấy hình ảnh giữa hai lãnh tụ cộng sản đứng
gần nhau, đó là Võ Văn Kiệt và Nguyễn Văn Linh, quả đúng như nhiều cán bộ cao
cấp Việt cộng đã rỉ tai: ngay trong các cuộc đại hội của đảng cộng sản Việt Nam
cũng không bao giờ hai ông ấy chịu ngồi chung với nhau.
Nguyễn Văn Linh tức Mười Cúc nhiều người biết về sự trong sạch, cũng
như vết thương tâm hồn khi chính khẩu súng riêng của ông đã kết liễu người con
trai duy nhất của Ông và Bà Nguyễn Thị Huệ, người con đã dùng súng của ông để
tự tử, cho nên nếu có những bất bình thường trong sự lãnh đạo đất nước với một
tâm thần bất an của một lãnh tụ từ nội tâm bản thân cũng là điều dễ hiểu. Đó
chính là phát súng của ông tự bắn vào chính mình khi bức màn lịch sử ngày càng
vén lên: Năm 1990, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười và Phạm Văn Đồng đã chạy sang Thành
đô xin biến Việt Nam thành một tỉnh tự trị của Trung Quốc!
Một lần cuối trước khi ra khỏi Dinh, khách được hướng dẫn lên lầu rồi
xuống tầng hầm với chặng cuối đường hầm bí mật là cổng sau. Nhiều đoạn hầm vẫn
khoá lại, khách thăm quan được ghé lại một phòng nhỏ dưới tầng hầm, còn kia
những ghế mây và ghế dài với cái bàn nhỏ được giới thiệu là từ thời Ông Diệm, khiến
khách có cảm tưởng nếu thế thì đây là những lần ngồi và đi lại cuối cùng của
hai ông Diệm và Nhu.
Lối ra của con đường hầm này thì chắc chắn là có những dấu chân của hai
người khi rời khỏi Dinh để đến Nhà Thờ Cha Tam và bị sát hại một cách dã man
sau đó. Một du khách mới tò mò hỏi xem người quản lý hướng dẫn khách thăm quan:
- Có phải Ông
Diệm đã thoát theo lối này, ra đường Lê Thánh Tôn?
Người quản lý
trố mắt trả lời:
- Sách nào
viết như thế? Toàn là tuyên truyền xuyên tạc! Chính xe tăng bọc thép đã đến
rước ông ấy ở cổng trước.
Nhìn cái bề ngoài của người quản lý trông cũng khôi ngô, có trán cao
như thông minh lắm… Song một em nhỏ khoảng tám chín tuổi gì đó nói: cháu đọc
nhiều tranh hoạt hình hay xem phim Trung Quốc thấy thành bị vây làm sao tướng
chạy ra cổng trước được mà chú lại nói như vậy, viên cán bộ Việt cộng này im
lặng…
Ngày nay ai cũng rõ, chính Ông Cao Xuân Vỹ đã đưa Tổng Thống và Ông Cố
vấn Ngô Đình Nhu rời khỏi Dinh qua con đường bên hông ra đường Lê Thánh Tôn.
Một đoạn đường nữa khi ra khỏi Dinh đó là cảnh trưng bày phi cơ ném bom
hai ba chiếc, cả xe tăng, đại bác, có cả chiếc xe của bà Ngô Bá Thành dường như
bên trong với đầy sách luật do bà “tải” ra nó và cuối cùng quay lại tặng cho
mấy chữ: nhiều luật nhưng chỉ luật rừng.
Mọi người rời khỏi Dinh với hình ảnh của Vị Tổng Thống mà những người
miền Nam trước đây từng có dịp được nhìn thấy, dù từ xa qua những cuộc kinh lý
của Ông trịnh trọng lắm, hầu như dân chúng và binh sĩ nhất là các tù nhân phải
lo chôn cột cờ hai bên đường đến cả hàng tháng trước, Tổng Thống hay mặc bộ đồ
vét màu trắng và nhiều người bây giờ hãy còn nhớ có tiếng hô vang Ngô Chí Sĩ
anh minh, muôn năm và hát vang bài “suy tôn Ngô Tổng Thống.
Những gì đã xảy ra theo dòng lịch sử “Đoạn trường ai có qua cầu mới hay”,
cũng tại nơi này, nhân ngày Quốc Khánh 26-10-1963 đã có một không khí khác
biệt. Sau những lời chúc của đại diện các cơ quan, đoàn thể, Tổng Thống Ngô
Đình Diệm chỉ đáp từ rất vắn tắt, rồi đột nhiên, với một giọng cương quyết,
nhấn mạnh từng chữ và tuyên bố: “Tình thế biến
chuyển, vận nước đổi thay ra sao,
sử sách sau này sẽ ghi rõ… Riêng về phần tôi, nếu tôi tiến, các ông hãy theo tôi, nếu tôi lùi các ông cứ giết
tôi. Nếu tôi chết các ông hãy theo gương tôi!”
Không mấy
ngày sau Tổng Thống bị quân đảo chánh sát hại, đã hơn nửa thế kỷ nhưng nhân
cách của Ông vẫn luôn là tấm gương và mãi mãi trong sáng của dân tộc này.
Những cây cổ
thụ bao quanh Dinh trông còn đứng đợi, bao cỏ non vẫn mọc, tòa sảnh sừng sững
một khối như vẫn đợi chủ về?
Nguyễn Quang Hồng
Nhân
Dinh Gia Long (Việt Nam Cộng Hòa)
