Hàn Giang
VNTB)
- “…Đối
với Nhà nước Việt Nam, những người tranh đấu cho Nhân
quyền thì họ đều coi như phía đối nghịch và tôi nghĩ
rằng: người ta cũng không muốn cho những người hoạt
động Nhân quyền, dân chủ nhất là những người đạt
giải (giải thưởng liên quan Nhân quyền) được đi ra
ngoài nhận những giải thưởng này. Tôi nghĩ họ sợ có
những tuyên bố bất lợi cho họ. Thành ra cá nhân tôi,
tôi thấy rằng triển vọng sang (Hàn Quốc) nhận giải
Gwangju rất là khó.”, lời
của bác sỹ Nguyễn Đan Quế dự liệu mình khó được
sang Hàn Quốc nhận giải thưởng Nhân quyền Gwangju 2016.
Ngày 21/4/2016, giải thưởng Nhân
quyền Gwangju (Hàn Quốc) năm 2016 bất ngờ được trao cho
bác sỹ Nguyễn Đan Quế (Việt Nam) và tổ chức “Liên
minh Bầu cử Trong sạch và Công bằng” ở Malaysia.
Năm
1990, ông Quế thành lập tổ chức “Cao trào Nhân bản”
và công bố “Lời kêu gọi của Cao trào Nhân bản” đòi
hỏi Nhà nước Việt Nam tôn trọng Nhân quyền, đa nguyên
Chính trị và tuyển cử tự do. Ông Quế một lần nữa
bị bắt và bị kết án 20 năm tù giam với tội danh “âm
mưu lật đổ chính quyền”. Tuy nhiên, vào năm 1998, trước
áp lực quốc tế, Nhà nước Việt Nam đã phải trả tự
do cho ông Quế.
Không chỉ tích cực đấu tranh
cho những bất công của chế độ y tế đối với người
nghèo mà ông Quế còn là nhà hoạt động tích cực cho
Nhân quyền và Dân chủ ở Việt Nam. Vì lẽ này mà năm
2003, ông Quế lại bị bắt vì ông đã gửi văn kiện chỉ
trích Nhà nước Việt Nam đến Hoa Kỳ và Tòa án Việt
Nam đã tuyên án ông Quế với mức án 30 tháng tù giam về
tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi
ích của Nhà nước”, đến năm 2005 thì ông được đặc
xá.
Trước
những cảm hứng đấu tranh cho Nhân quyền, Dân chủ và
chấp nhận bị đàn áp của bác sỹ Nguyễn Đan Quế đã
được nhiều người lên tiếng thay cho ông. Tổng thống
Hoa Kỳ ông Clinton đã ký đã
ký thành Đạo luật 103- 258 chỉ định 11 tháng 5 hằng
năm là Ngày Nhân Quyền cho Việt Nam.
Trong niềm vui được trao giải
thưởng Nhân quyền Gwangju, bác sỹ Nguyễn Đan Quế và
Việt Nam Thời Báo (VNTB) đã cuộc trao đổi xung quanh giải
thưởng Gwangju và phong trào đấu tranh Nhân quyền và Dân
chủ ở Việt Nam.
PV.
(VNTB): Lời
đầu tiên xin được chúc mừng ông vừa được trao giải
thưởng Nhân quyền Gwangju! Câu hỏi đầu tiên là cảm
xúc của ông hiện tại như thế nào trước thông tin bản
thân được trao giải thưởng?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Khi
nhận được tin mình được trao giải thưởng Nhân quyền
Hàn Quốc (Gwangju), tôi rất vui, rất mừng. Nghĩ rằng:
những hoạt động của mình được nhiều người nhìn
nhận và trao giải thưởng. Đặc biệt hơn, tôi nghĩ giải
thưởng Gwangju về Nhân quyền 2016 trao cho tôi là một
điều tốt đẹp cho tất cả những anh em tranh đấu cho
phong trào dân chủ ở Việt Nam, những con người đã dấn
thân tranh đấu cho Nhân quyền và dân chủ cho Việt Nam.
Như tinh thần của cuộc cách mạng Gwangju năm 1980, là một
tinh thần đấu tranh rất là sôi nổi, rất là nhiệt tình
đã có nhiều sinh viên hy sinh trong cuộc tranh đấu cho
Nhân quyền và dân chủ Hàn Quốc. Khi nhận giải thưởng
này, tôi rất lấy làm vinh dự và tôi hy vọng rằng sẽ
phát huy được tinh thần cuộc cách mạng Gwangju 1980 vào
hiện tình đất nước của chúng ta (Việt Nam) để có
được dân chủ thực sự cho đất nước.
PV.
(VNTB): Thưa
ông! Hồ sơ để chọn lựa các ứng cử viên trao giải
Nhân quyền Gwangju 2016 có nhiều không?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Kỳ
này có nhiều hồ sơ gửi đến nhưng người ta chọn lựa
ra tôi và một tổ chức đấu tranh có tên “Liên minh vì
bầu cử trong sạch và công bằng” ở Malaysia được
trao giải thưởng. Việc xét duyệt để trao giải theo tôi
đoán là có nhiều hồ sơ đấy.
PV.
(VNTB): Giải
thưởng Nhân quyền Gwangju 2016 này có ý nghĩa gì đối
với bản thân ông?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Vì
nó lần đầu tiên trao cho người Việt Nam nên tôi lấy
làm vinh dự và coi như đặc biệt. Tôi hy vọng trong những
năm tới, nhiều ứng cử viên của chúng ta có những hoạt
động sôi nổi, nổi bật đạt được những giải thưởng
trên giới nói chung và giải Gwangju này nói riêng.
PV.
(VNTB): Việc
trao giải thưởng Nhân quyền Gwangju 2016 được công bố
rộng rãi trên truyền thông, báo chí dĩ nhiên là phía
chính quyền Việt Nam cũng đã biết, liệu họ có để
cho ông đi nhận giải hay không bởi từ trước giờ có
rất nhiều người Việt Nam được chọn trao giải thưởng
liên quan đến nhân quyền nhưng không đi nhận giải được?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Tôi
nghĩ chắc là kỳ này cũng thế thôi. Đối với Nhà nước
Việt Nam, những người tranh đấu cho Nhân quyền thì họ
đều coi như phía đối nghịch và tôi nghĩ rằng: người
ta cũng không muốn cho những người hoạt động Nhân
quyền, dân chủ nhất là những người đạt giải (giải
thưởng liên quan Nhân quyền) được đi ra ngoài nhận
những giải thưởng này. Tôi nghĩ họ sợ có những tuyên
bố bất lợi cho họ. Thành ra cá nhân tôi, tôi thấy rằng
triển vọng sang (Hàn Quốc) nhận giải Gwangju rất là
khó.
PV.
(VNTB): Cùng
với các giải Nhân quyền quốc tế khác, giải Nhân quyền
Gwangju một lần nữa đã vinh danh người Việt Nam, theo
ông thì điều này có nói lên rằng: người Việt Nam giỏi
về việc đấu tranh nhân quyền?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Tôi
không nghĩ vậy. Tôi nghĩ rằng: vấn đề Việt Nam có
nhiều vi phạm nhân quyền thành thử có nhiều người
hoạt động. Trong số những người hoạt động ấy có
những cá nhân nổi bật thì người ta vinh danh.
PV.
(VNTB): Trong
những năm gần đầy, rất nhiều nhà hoạt động Nhân
quyền ở Việt Nam nhận các giải thưởng Nhân quyền
quốc tế, điều này nó nói lên tình hình nhân quyền
Việt Nam tốt hơn hay là xấu hơn?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Theo
tôi nó nói lên một điều là có nhiều vấn đề về
Nhân quyền Việt Nam cần được giải quyết khi mà họ
vinh danh như thế. Tình trạng Nhân quyền ở Việt Nam còn
nhiều vấn đề để giải quyết, có nhiều người tranh
đấu và người ta thấy có những tấm gương can đảm,
sáng tạo nên người ta vinh danh.
PV.
(VNTB): Có
rất nhiều nguồn dư luận trong nước cho rằng; các giải
thưởng Nhân quyền này là do các tổ chức người Việt
ở hải ngoại núp bóng dàn dựng, mượn tay những cá
nhân, tổ chức trong nước để chống phá Đảng và Nhà
nước Việt Nam, ông phản biện sao về nguồn dư luận
này?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Chúng
ta biết rằng Nhà nước cộng sản thường có những luận
điệu tuyên truyền đi ngược lại những hoạt động về
dân chủ, nhân quyền bởi bản chất độc tài của chế
độ thì thành ra mình chẳng lấy làm lạ. Họ kết án,
đó là chuyện của họ. Theo tôi, từ dư luận có lẽ
mình cũng không nên bình (bình luận). Tuy nhiên, nhìn một
cách tổng quát qua giải thưởng để mọi người tự
nhận định cá nhân đó. Tôi thấy rằng: những giải
thưởng lớn phần nhiều có tính đúng đắn chứ không
thể nào do thế này thế kia. Ý kiến của tôi về phía
nhà cầm quyền, dư luận viên hoặc những ý kiến như
nêu trên nên xem cho biết thôi chứ còn bình cũng không
cần bình. Còn cái giải thưởng nào mà mọi người thấy
những hoạt động cũng như những cái giải được trao,
phát nhiều lần thì xem tiểu sử những người được
nhận thì mình thấy được tính đúng đắn của nó, có
lẽ mình suy xét ở khía cạnh đó thì tốt hơn.
PV.
(VNTB): Là
người hoạt động Nhân quyền trong nước, ông đánh giá
sao về tình hình Nhân quyền Việt Nam hiện tại ?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Rõ
ràng về thời gian có những phong trào nhiều người hoạt
động hơn, càng ngày ở một số mặt được cải thiện
nhưng cũng ít ỏi ví dụ như điều kiện sinh sống, điều
kiện kinh tế. Ngược lại cũng có một số mặt khác bất
lợi cho nhà cầm quyền, hệ thống chính trị với sự
phát triển của Internet thì chuyện có muốn thẳng tay đàn
áp cũng gặp trở ngại về mặt “kỹ thuật”. Chúng ta
là những người trẻ cũng nên coi Internet như là phương
tiện hữu hiệu để chúng ta cùng nhau kết nối nhằm
giảm thiểu tình trạng vi phạm nhân quyền hiện nay. Còn
rõ ràng cho đến ngày hôm nay, trên rất nhiều mặt Nhân
quyền Việt Nam chưa đạt tiêu chuẩn Nhân quyền trên thế
giới, còn nhiều mặt yếu kém, vi phạm nhiều. Đặc biệt
Tự do báo chí chúng ta chưa có báo chí tư nhân, tự do
lập Hội thì chưa được lập Hội, tự do phát biểu thì
có nhiều trường hợp bị bắt như trường hợp mới đây
là việc bắt giữ luật sư nguyễn Văn Đài, anh Ba Sàm
... Rõ ràng tình trạng Nhân quyền Việt Nam như vậy là
chưa được. Mình phải so sánh với tiêu chuẩn quốc tế
để đánh giá tình trạng Nhân quyền hơn là mình so sánh
với thời gian của chế độ này. Ví dụ như so sánh tình
trạng Nhân quyền hiện nay với chế độ cách đây mấy
chục năm ở miền Bắc thì dĩ nhiên tình trạng sẽ khác.
Thành ra tiêu chuẩn của mình hiện còn kém lắm về mặt
tiêu chuẩn Nhân quyền quốc tế.
PV.
(VNTB): Liên
quan đến đối thoại Nhân quyền Hoa Kỳ- Việt Nam năm
nay, ông có nghĩ rằng việc đối thoại này giúp nhân
quyền Việt Nam được cải thiện tốt hơn?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Tất
cả mọi chuyện chúng ta phải đứng lên tranh đấu, phải
đứng lên đòi Nhân quyền cho mình để rồi các đối
thoại với quốc tế góp phần hỗ trợ nội lực cho
chúng ta. Chính nội lực tranh đấu của chúng ta mới là
chính. Đối thoại Nhân quyền Hoa Kỳ – Việt Nam sắp
tới mình nên nghiên cứu để xem, chứng kiến như thế
nào hơn là mình hy vọng thấy để rồi mà thất bại.
Theo tôi, nhìn chung quan hệ Việt Nam- Hoa Kỳ về kinh tế
cũng như ngoại giao chỉ góp phần nào ảnh hưởng đến
Nhân quyền Việt Nam. Việt Nam phải cải thiện nhưng đến
mức độ nào thì mình cũng dè dặt, không nên hy vọng
dựa vào Hoa Kỳ sẽ làm được nhiều việc cái này là
không đúng. Chuyện của chúng ta mới là chính, xong rồi
mới đến tiến trình bang giao giữa hai nước càng ngày
càng tăng thì dĩ nhiên mặt Nhân quyền cũng được cải
thiện theo hướng tăng lên.
PV.
(VNTB): Như
ông nói trên, nội lực đấu tranh cho Nhân quyền Việt
Nam mới là quan trọng vì lẽ này mà đã có các tổ chức
dân sự ở Việt Nam ra đời. Tuy nhiên, nhìn chung các tổ
chức dân sự chưa thực sự đoàn kết trong công cuộc
đấu tranh chung, vậy theo ông có hy vọng nào cho Việt Nam
được cải thiện Nhân quyền và Dân chủ sớm hay không?
Bác
sỹ Nguyễn Đan Quế: Không.
Mình nên nhìn tổng quát toàn bộ vấn đề. Đây là những
phản ứng tự nhiên nên cứ để phản ứng tự nhiên.
Khi tình hình chính trị có những đòi hỏi mặt nào đó
thì bấy giờ sẽ có những yếu tố giúp ta đoàn kết.
Còn bây giờ, theo tôi cứ việc tranh đấu rồi việc
tranh đấu đó được đặt vào đòi hỏi chung về Nhân
quyền. Những phản ứng tự nhiên hiện tại phải qua một
thời gian như vậy cho đến khi tình hình biến đổi, thế
thống trị xuống thì đương nhiên sẽ tập hợp đấu
tranh để đòi nhân quyền. Còn bây giờ chúng ta muốn
đoàn kết ngay thì chuyện đoàn kết còn tùy theo tình
hình biến chuyển của xã hội, chính trị của đất nước
chúng ta.
VNTB cám ơn những chia sẻ của
bác sỹ Nguyễn Đan Quế và một lần nữa chúc mừng ông
với giải thưởng Nhân quyền Gwangju 2016 mà ông mới đạt
được.
Giải
thưởng Nhân quyền Gwangju được thành lập vào năm 2000,
xuất phát từ cuộc nổi dậy đòi dân chủ của hàng
chục ngàn người dân Hàn Quốc tại thành phố Gwangju gần
thủ đô Seoul chống chế độ độc tài Chun Doo-hwan vào
năm 1980. Có hơn 600 người trong đó phần lớn là sinh
viên đã ngã xuống. Cuộc nổi dậy ở Gwangju 1980 ngay sau
đó bị đàn áp đẫm máu nhưng tinh thần của nó là bất
diệt, ngọn lửa đấu tranh dân chủ vẫn được tiếp
nối cho đến ngày thắng lợi để đất nước Hàn Quốc
có được một nền dân chủ như hôm nay. Còn đối với
bác sỹ Nguyễn Đan Quế, thông
cáo giải thưởng Gwangju 2016 nói “hành trình đi tìm tự
do cho dân tộc của bác sĩ Quế và sự trừng phạt mà
ông gánh chịu đã tạo cảm hứng cho con người toàn thế
giới lên tiếng thay mặt ông” (trích
từ BBC ).
